انسان همواره بايد از گذشته ‏هاي سوء ،نگران و نسبت به آينده خود نيز بيمناك باشد در عين حال اين خوف و اندوه هرگز نبايد به گونه ‏اي باشد كه انسان را مايوس و نااميد سازد. چه اين خود گناهي كبيره و دامي ابليسي است. خداوند منان رحمتي بي پايان دارد و از همه بندگان گنهكار خود دعوت نموده است كه به او التجا نموده و به سوي رحمت بيكرانش دست نياز بگشايند و وعده داده است كه اگر توبه نموده و دست از زشتي‏ ها بشويند همه گناهان را خواهدبخشيد و آنان را مشمول لطف و كرم بي منتهاي خود خواهد كرد.

از امام باقر(ع) روايت است: ليس من عبد مومن الاو في قلبه نوران نور خيفه و نور رجا لو وزن هذا لم يزد علي هذا ولو وزن هذا لم يزد علي هذا ؛ هيچ بنده مومني نيست جزآنكه در ضميرش دو نور تابان است: «نور خوف» نسبت به كرده‏هاي پيشين و فرجام پسين و «نور اميد» به فضل و رحمت پروردگار. كه اگر هريك با ديگري سنجيده شود هيچ يك فزوني نخواهد يافت، (وسائل، ج 2، ص 488).

بنابراين بايد با حفظ حالت التجا و تضرع دائمي در برابر خداوند اميد و رجا به عنايات واسعه خداي رحمان و بنده نواز را نيز در دل بالا بريد و رجا را همسان دردل جاي دهيد. زيرا غلبه خوف موجب يأس و غلبه رجا موجب جرئت بر گناه است ولي تساوي آن دو بهترين عامل بازدارنده از گناه و تشويق كننده به توبه و انجام عمل صالح مي‏باشد.

نكته ديگر اين كه اساسا يأس از رحمت خدا ناشي از نقصان معرفت و يقين است. با تقويت اين دو انسان هرگزگرفتار يأس و نوميدي نخواهد شد.
حقيقت توبه و استغفار، پشيماني از گناه گذاشته و عزم و تصميم بر عدم ارتكاب آن در آينده است و اگر اين حالت براي كسي پيش آمد، اين نشانه توبه واقعي است و پذيرفته شدن توبه واقعي حتمي مي‏ باشد. پس ما بايد سعي كنيم توبه‏ مان استغفار حقيقي باشد.