شيعيان، بر اساس روايات موجود از اهل بيت پيامبر (ص)، اتفاق نظر دارند كه آيۀ سوم سوره مائده “«الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ»"، مرتبط با واقعۀ اعلام رسمي ولايت امير المؤمنين (ع) است(1) و رواياتي كه ناظر به چنين عقيده اي است، در برخي منابع اهل سنت به نقل از راويان مشهوري؛ چون ابو سعيد خدري و ابو هريره نيز مشاهده مي شود(2)
و نيز رواياتي در منابع شيعي وجود دارند كه (مانند روايات اهل سنت)*، نزول اين آيه را در روز عرفه، اما شأن نزول آن را مسئله ولايت مي دانند.(3) در هر حال بايد دانست كه قرآن كريم، تركيب و ترتيبي غير از سخن معمول انسان ها دارد و همين موضوع نيز نوعي اعجاز و باعث تازه ماندن آن بعد از گذشت قرن ها شده است.

علاوه بر آن، يكي از انديشمندان شيعي معاصر، دليل گنجاندن اين بخش را در ميان آيات به ظاهر نامرتبط، به خوبي تبيين مي كند:
ممكن است قرار دادن آيه مربوط به غدير در لابلاى احكام مربوط به غذاهاى حلال و حرام براى محافظت از تحريف و حذف و تغيير بوده باشد؛ زيرا بسيار مى‏ شود كه براى محفوظ ماندن يك شى‏ء نفيس آن را با مطالب ساده ‏اى مى‏ آميزند تا كمتر جلب توجه كند. مي دانيم آموزه هاي وحياني و انسان ساز پيامبر(ص) جامعه اسلامي صدر اسلام را با جهش مواجه كرد اما زمينه و بستر هاي طولاني جامعه جاهلي، از جنس امور عيني و فيزيكي نبود كه طي زمان كوتاه دوران حيات پيامبر(ص) رو به زوال نهاده باشد، بلكه ريشه هاي فرهنگي جامعه جاهلي مي بايست در بلندمدت در نبردي آرام در اذهان و واقعيت زندگي مردم كنار گذارده مي شد. پيامبر(ص) با جامعه اي مواجه بود كه درخشش و تلالو آموزه هاي اسلامي، ذهن آن را درگير كرده بود اما براي نفوذ به حوزه هاي عميق تر سطوح جامعه، زمان طولاني تري نياز داشت. گرچه اين موضوع، در سطح افراد متفاوت است و برخي مسلمانان صدر اسلام، ره صد ساله را، طي يك شب پيمودند و به لايه هاي عميق فرهنگ اسلام راه يافتند. اما اهداف اساسي دين جاودانه اسلام، براي بلندمدت قابل برنامه ريزي و دستيابي بود. در اينجا نقش جريانات وابسته به جامعه جاهلي، پر رنگ مي شود، فضا سازي ها و حركت هاي متقاطع معنا مي يابد تا از اهداف و آرمانها ممانعت ورزد. از اين رو طرح گسسته برخي موضوعات آرماني و استتار اسناد صورت مي گيرد تا به صورت تدريجي در جامعه نهادينه شوند و آيندگان با فرهنگي خالص تر پرده از رازهاي آن بردارند.         
وجه ديگري نيز براي اين موضوع ذكر شده كه مي توان قسمت «...اليوم اكملت لكم دينكم...» تا «...الاسلام دينا...» را همچون يك جمله معترضه دانست يعني مي توان اين قسمت را كه به گمان عامه، خودش معني مستقل دارد از آيه برداشت، بدون اينكه در معني باقي عبارات آيه گسستي حاصل گردد(4)

پي نوشت:

*چنين اشكالي در تفسير غير اين آيه، از جمله آيات پاياني سورۀ بقره نيز وجود دارد.
1. كليني، محمد بن يعقوب، كافي، ج ۱، ص ۱۹۹-۱۹۸، دار الكتب الاسلامية، تهران، ۱۳۶۴ هـ ش.
2. سيوطي، جلال الدين، الدر المنثور، ج ۲، ص ۲۵۹، كتابخانه آيت الله مرعشي، قم، ۱۴۰۴ هـ ق
3. كليني، محمد بن يعقوب، كافي، ج ۱، ص ۲۹۱، ، ” ثم نزلت الولاية و إنما أتاه ذلك في يوم الجمعة بعرفة
4. ترجمه تفسير الميزان ج 5 ص272