«ندا» در لغت به معناى بلند شدن صدا و ظهور آن است و گاهى فقط به صدا اطلاق مى‏ شود[1] و در اين‏جا منظور از نداى آسمانى، صدايى است كه در آستانه ظهور حضرت مهدى عجل اللّه تعالى فرجه الشريف از آسمان شنيده مى ‏شود و همه مردم آن را مى ‏شنوند.[2]
رواياتى كه درباره اين نشانه از طريق شيعه و سنّى رسيده، فراوان بلكه متواتر است.[3] امام باقر عليه السّلام دراين ‏باره مى‏ فرمايد: «نداكننده‏ اى از آسمان، نام قائم را ندا مى ‏كند، پس هركه در شرق و غرب است، آن را مى‏ شنود. از وحشت اين صدا، خوابيده‏ ها بيدار، ايستادگان نشسته و نشستگان بر دو پاى خويش مى‏ ايستند. رحمت خدا بر كسى كه از اين صدا عبرت گيرد و آن را اجابت كند؛ زيرا صداى نخست، صداى جبرئيل روح الامين است». [4]
از مجموع رواياتى كه دراين ‏باره وجود دارد، مى ‏توان چند نكته را استفاده كرد:
1. «نداى آسمانى»، از نشانه ‏هاى حتمى ظهور شمرده شده است و شيخ طوسى، نعمانى، شيخ مفيد، شيخ صدوق و ... به حتمى بودن آن اشاره كرده ‏اند.[5]
2. اين صدا از آسمان شنيده مى ‏شود؛ به گونه ‏اى كه همه مردم روى كره زمين- در شرق و غرب- آن را مى ‏شنوند و به خود مى ‏آيند. از برخى روايات استفاده مى ‏شود كه هرجمعيتى آن صدا را به زبان خود خواهد شنيد.[6]
3. محتواى اين پيام آسمانى، دعوت به حق و حمايت و بيعت با حضرت مهدى عجل اللّه تعالى فرجه الشريف است. [7]

پي نوشت: --------------------------
 [1] راغب اصفهانى، المفردات، ماده ندا.
 [2] ر. ك: نعمانى، الغيبة، ص 253، ح 13.
 [3] ر. ك: لطف اللّه صافى گلپايگانى، منتخب الاثر، ص 459.

[4]  نعمانى، الغيبة، ص 235، ح 13.

[5]  ر. ك: شيخ طوسى، كتاب الغيبة، ص 435، ح 425؛ شيخ مفيد، الارشاد، ج 2، ص 370. از روايات فراوانى كه در ميان آن‏ها روايات صحيح نيز وجود دارد، حتمى بودن نشانه ‏هاى پنج‏گانه استفاده مى ‏شود: خروج سفيانى، قيام يمانى، صيحه آسمانى، قتل نفس زكيّه و خسف در بيداء. ( پرسمان مهدويت، ص 234)

[6] شيخ طوسى، كتاب الغيبة، ص 266، ح 54؛ شيخ صدوق، كمال الدين و تمام النعمة، ج 2، ص 650، ح 8.

[7] شيخ طوسى، كتاب الغيبة، ص 435؛ شيخ صدوق، كمال الدين و تمام النعمة، ج 2، ص 652، ح 14.