آيه شريفه ايّاك نعبد و ايّاك نستعين بيانگر توحيد افعالي و عبادي است و اعتقاد به تاثير گذاري در نظام هستي را براي غير خدا نفي مي كند و اين مفهوم بزرگ را در خود دارد كه در نظامي بزرگ همراه با مجموعه اي از خدا خواهان اين سخن را ابراز مي كند.

اما اينكه اگر كسي در حين گفتن اين آيه شريفه حواسش به چيز ديگري غير خداي تعالي باشد، مشرك به شمار نمي رود  بلكه اگر انسان در زماني كه اين ذكر را مي گويد  ديگران را مانند خداي تعالي موثر در وجود بداند و شريك در اداره نظام هستي، در اين صورت او مشرك است حتي اگر در نماز نباشد و حتي اگر مشغول به اين ذكر نباشد.

پس ثمره اين عقيده به ايّاك نعبد و اياّك نستعين، بايد بندگي خالصانه و استمداد از خدا در همه مسائل باشد و هرگونه حاكميت غير خدا نفي مي شود. و همه نفع ها و ضرر ها تحت اراده خدا بشمار آمده و جز به خداي تعالي به ديگري چشم اميد نخواهد داشت. اين اجمالي از مفهوم بلند آيه شريفه است.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                            

پي نوشت :                                                                                                                                                                             

كتاب پرسش ها و پاسخ هاي نماز، سيد حسن موسوي (مركز تخصصي نماز)