فرق ميان رؤياي صادق و كاذب چيست؟ براي مثال، آيا ممكن است شيطان در رؤياي شخصي كه يكي از امامان معصوم را در خواب مي ‏بيند، تصرف داشته باشد؟

رؤياي صادق گاه به تعبير نياز ندارد؛ مانند آنچه حضرت ابراهيم(عليه‌السلام) در مورد ذبح فرزندش اسماعيل(عليه‌السلام) مشاهده كرد: «إني أري في المنامِ أنّي أذبحُكَ»[1] امّا گروه ديگري از خواب هاي صادق به تعبير نياز دارد؛ يعني قوه خيال، حقيقتي را صورت گري مي‏ كند و معبّر بايد اين صورت خيالي را به معناي واقعي برساند.
گاه خواب ها همان ساخته‏ هاي نفساني است كه «اضغاث احلام» خوانده مي ‏شود. اضغاث احلام، يعني خواب هاي پريشان كه نتيجه و اثر كارهاي روزانه انسان است، بنابراين اگر خوابي كه انسان مي ‏بيند، مستقيم باشد، مانند آنچه معصوم مي‏ بيند، حقّ و صحيح است، چون باطل در آن فضا راه ندارد و شيطان امكان حضور نمي‏ يابد. صدق يا كذب ساير رؤياها نيز با معيارهايي كه معبران ماهر در اختيار دارند، قابل تشخيص است.
امّا در مورد اين پرسش كه اگر كسي پيامبر اكرم ‏صلي الله عليه و آله و سلم يا ائمه(عليهم‌السلام) را در خواب ببيند، چگونه بايد بفهمد كه خود آنها هستند يا شيطان به صورت آنها در آمده، بايد يادآور شد كه در روايتي آمده است: شيطان به صورت معصوم ظاهر نمي ‏شود[2]؛ امّا مشكل اين است كه اغلب ما امامان معصوم(عليهم‌السلام) را نديده ‏ايم و اگر صورتي نوراني در خواب ببينيم كه صاحب آن ادعا كند كه من امام هستم، چگونه او را بشناسيم؟ از كجا معلوم شيطاني كه ادعاي ربو بيت كرده، ادعاي نبوّت و امامت نكند؟!
پس اگر كسي در بيداري يكي از ذوات مقدس معصوم(عليهم‌السلام) را ببيند و سپس در خواب، صورتي نوراني مشاهده كند و او را بشناسد، اين خواب صحيح است؛ امّا اگر صورتي ناشناس ادعاي امامت كرد، تشخيص آن مشكل است، چون شخص پيش‏تر امام را نديده است و شيطان مي ‏تواند با ادعاي دروغ او را بفريبد؛ البته او نمي ‏تواند به شكل امام و معصوم درآيد؛ ولي همان‏گونه كه ادعاي ربوبيت كرد، ادعاي امامت هم مي‏ كند.

منابع:

[1]  ـ سوره صافات، آيه 102.
[2]  ـ الامالي (للصدوق)، ص 62؛ بحار الانوار، ج 58، ص 235 ـ 234