عوامل متعدّدي در بي حوصلگي افراد نسبت به نمازهاي مستحبي تاثير گزار است كه در اين جا نمونه هايي را ذكر مي نماييم:

اول: عدم شناخت از احكام نمازهاي مستحبي
يكي از عوامل مهمّي كه بي حوصلگي را در اين زمينه فراهم مي نمايد عدم اطلاع دقيق از چگونگي نماز هاي مستحبي و احكام آن ها مي باشد و به تعبير ديگر سوء برداشت از چگونگي نمازهاي مستحبي و سخت جلوه گر شدن آن ها در منظر افراد، موجب بي رغبتي نسبت به انجام آن ها مي گردد.
در اين جا ذكر دو نكته در خصوص نمازهاي مستحبي لازم است، تا بدانيد خواندن نماز هاي مستحبي به آن سختي كه تصور مي شود نيست.
1- در نمازهاي مستحبي رعايت تمامي شرايط نمازهاي واجب لازم نمي باشد بلكه مي توان آن ها را در حال نشسته و در حال حركت و هنگام راه رفتن و سواري به جاي آورد و حتي رعايت قبله نيز لازم نمي باشد.[1]
2- بنا به نظر تمامي مراجع: خواندن سوره در نمازهاى مستحبى لازم نيست ولى در بعضى از نمازهاى مستحبى (مثل نماز جعفر طيار كه سوره مخصوصى دارد)، اگر بخواهد به دستور آن رفتار كند، بايد همان سوره را بخواند.[2]

دوم: عدم اطلاع از آثار و بركات دنيوي و اخروي نمازهاي مستحبي
عدم اطلاع از ثواب ها و آثار و پيامدهاي دنيوي و اخروي نمازهاي مستحب خود يكي از عوامل بي حوصلگي و بي توجّهي به آن ها مي باشد و حال آن كه برخي از اين نمازها داراي چنان آثاري مي باشد كه انسان به راحتي نمي تواند از كنار آن بي تفاوت بگذرد.

سوم: ارتكاب گناه
از عوامل مهمي كه موجب مي گردد تا انسان نسبت به نمازهاي مستحبي بي حوصله گردد و در روايات ما نيز بر آن تاكيد شده ارتكاب گناه مي باشد.
شخصى به خدمت امام المتّقين اميرالمؤمنين عليه السّلام آمد و گفت كه:
مدّتى شده است كه از نماز شب خواندن محروم شده ‏ام، حضرت فرمودند:«تو مردى هستى كه گناهانت تو را به بند كشيده و مانع از نماز شب شده است.» كنايه از آن كه گناه كردن در روز باعث محرومى از نماز شب است.[3]

چهارم: دنيا زدگي
غرق شدن در مسائل مادي و دنيايي يكي ديگر از عوامل بي حوصلگي انسان ها براي عبادت مي باشد.
متاسّفانه برخي از افراد به دليل ضعف ايمان تمام زندگي را در همين دنيا خلاصه نموده اند و تمامي نيازها و احتياجات خود را در مسائل دنيوي مي بينند به همين دليل تمامي سرمايه زندگي خود را براي به به دست آوردن لذّت ها و نيازهاي دنيايي هزينه مي نمايند و حال آن كه براي آخرت نيز ما نيازها و احتياجاتي داريم كه بايد از همين سرمايه زندگي براي آن هزينه نماييم.
لذا اگر انسان ها واقعا به چنين نيازي ايمان داشته باشد با كمال شوق و اشتياق بسوي نماز كه يكي از بهترين سرمايه زندگي سعادتمند در آخرت مي باشد روي مي آورد و هر نوع بي حوصلگي از او دور مي كنند.
حضرت عيسي (علي نبيّنا و آله و عليه السّلام ) نقش دنيا زدگي را در بي حوصلگي افراد نسبت به عبادات اين چنين ترسيم مي نمايد كه:«هم چنان كه بيمار بر غذاى لذيذ نگاه مي كند و به دليل شدت درد لذّت آن را نمى‏ چشد، هم چنان فرد دنيادار نيز همراه با عشق به مال نه لذّتى از عبادت مى‏ برد و نه شيرينى و حلاوتش را مى ‏چشد»[4]

پنجم: تنبلي
تنبلي افراد از ديگر عواملي كه موجب بي حوصلگي در امور عبادي مي گردد.
به همين دليل اين مساله نيز در ادعيه ما مورد توجه قرار گرفته و در دعاى ابوحمزه ثمالي در سحرهاي ماه مبارك رمضان مى‏ خوانيم:«اللهم انى اعوذ بك من الكسل و الفشل و الجبن و النعاس...» يعني خداوندا پناه مي برم به تو از كسالت و تنبلى و ترس و خواب آلودگى...

ششم: پرخوري و شكم پروري
پيامبر فرمود:«بپرهيزيد از پرخورى كه دل را مسموم به قساوت و سختى كند و اعضا را براى عبادت كند مي كند...»[5]

پي نوشت :
[1] - مراجعه كنيد به رساله دانشجويي و استفتائاتي كه در اين زمينه صورت گرفته است .
[2] - مراجعه كنيد به رساله دانشجويي و استفتائاتي كه در اين زمينه صورت گرفته است .
[3] - منهاج النجاح في ترجمة مفتاح الفلاح، ص 355
[4] - تحف العقول-ترجمه جعفرى، ص 483
[5] - كتاب الروضة در مبانى اخلاق، ص 159
كتاب پرسش ها و پاسخ هاي نماز، سيد حسن موسوي (مركز تخصصي نماز)