آنچه مسلم است آوردن اين امام بزرگوار به «سامرا»- مركز خلافت عباسى در آن عصر- از جهاتى شبيه سياست مأمون در آوردن امام رضا عليه السّلام به خراسان بود؛ زيرا در چنين شرايطى بود كه رفت و شد شيعيان با امام تحت كنترل عوامل حكومتي در آمده و شناسايى شيعيان براى آنها بسيار آسان مى‏ شد. تصور دستگاه حاكمه اين بود كه ممكن است امام عسكري عليه السلام، همانند ساير علويان، به خاطر داشتن هوادارانى چند، دست به قيام بزنند لذا حضور آنها در مركز خلافت مانع از چنين اقدامى مى‏ شد.
امام عسكري عليه‌السلام در شهر سامرا به صورت ظاهر همانند يك شهروند عادى زندگى مى‏ كرد و طبعا رفتار وى به طور محتاطانه‏ اى زير نظر حكومت قرار داشت. روشن است كه امام عسكرى عليه السّلام همانند ساير امامان، در صورت داشتن اختيار و آزادي نه سامرا بلكه مدينه را براى زندگى انتخاب مى‏ كردند. در واقع مي‌توان اقامت طولانى ايشان در سامرا را نوعى بازداشت از طرف خليفه دانست. اين مسأله به خصوص به علت وجود شبكه‌اي منظم و متشكل شيعيان (كه برخي آن را تحت نام سازمان وكالت مي‌شناسند و) از مدتها قبل شكل گرفته بود، در نظر خليفه از اهميت فراوانى برخوردار بود و موجبات نگرانى و وحشت او را فراهم ‏آورده بود لذا به شدت در پي آن بود تا امام را به عنوان رهبر اين سلسله نحوى تحت كنترل در آورد.
خلفاي عباسي به همين جهت از امام خواسته بودند حضور خود را در سامرا، به طور مداوم به آگاهى حكومت برساند؛ چنان كه طبق نقل يكى از خدمتكاران امام، آن حضرت هر دوشنبه و پنجشنبه مجبور بود در دار الخلافه حاضر شود.[1] هر چند خلفاي عباسي به شدت تلاش مي‌كردند حضور آن حضرت را نوعى احترام براى آن حضرت جلوه دهند، اما در واقع اين نوع حضور هفتگي، تنها وسيله كنترل امام از نظر آنان بود.[2]
پي نوشت:--------------------------------
[1] . شيخ طوسي،‌ الغيبة، ص129.
[2] . جهت مطالعه و كسب اطلاعات بيشتر ر.ك: رسول جعفريان، حيات فكري و سياسي امامان شيعه، ص537 به بعد.