عدم برخورد، ضعف يا ناتواني حاكم كوفه در برخورد با مسلم بن عقيل از جمله عللي بود كه سبب شد مسلم بن عقيل شرايط را براي قيام در كوفه مناسب ببيند و براي امام حسين عليه‌السلام نامه نوشته و ايشان را به كوفه دعوت نمايد.

درباره نرمش و مسامحة نُعمان در برخورد با مسلم‌بن‌عقيل و يارانش چند علّت مطرح شده است:

1. يزيد به‌ شدت با انصار دشمني مي‌نمود و آنان را هجو مي‌ كرد. ازاين‌رو نعمان با يزيد مخالف بود و حكومت يزيد خوشايندش نبود؛[1]

2. دخترش عَمْرَه، همسر مختار‌بن‌ ابي‌عُبَيْد ثقفي بود كه مسلم‌ بن‌عقيل به خانة او وارد شده بود. اين پيوند در نرمش نُعمان بي ‏تأثير نبوده است؛[2]

3. نعمان همانند معاويه معتقد به سياست پرهيز از مقابلة رودررو با امام حسين‏ (ع) بود.[3]

شايد هم نعمان عمداً از خود نرمش و مدارا نشان مي‏ داد تا با پسر دختر پيامبر و ريحانة رسول‏ اللهˆ درگير نشود. به ‌همين دليل اين موضع‏گيري به ظاهر تهديدآميز را انتخاب كرد تا با اعتراضات هم‌ پيمانان بني‌اميه مواجه نشود. اگرچه وي هيچ پيوندي با خاندان عصمت و طهارت نداشت و در صف دشمنان خاندان پيامبر(ص) قرار داشت و عثماني بود،[4] به نظر مي‌رسد از عظمت و حقانيت خاندان پيامبرˆ بي‏ اطلاع هم نبوده است. چنان‌كه در يك مجلس خصوصي گفته بود: پسر دختر پيامبر در نظر ما محبوب‌ تر از پسر بَحْدَل[5] (يزيد) است.[6] امّا هم‌ پيمانان بني‌اميه در كوفه ساكت ننشستند. آنها بعد از اينكه از برخورد جدي نُعمان با مسلم نااميد شدند، خود دست‌ به‌كار شدند و در نامه‌اي يزيد را اقدامات مسالمت‌جويانه او آگاه كردند. يزيد نيز بلافاصله نعمان را بركنار و به جاي او عبيدالله بن زياد را حاكم كوفه كرد.

 

پي نوشت: --------------------

[1]. باقر شريف القرشي، حياة الامام الحسين ع، ج2، ص188ـ190.

[2]. همان، ص349.

[3]. ر.ك: نجم‌الدين طبسي، مع الركب الحسيني من المدينة الي المدينة، ج2، ص126ـ130.

[4]. ابراهيم ثقفي كوفي اصفهاني، الغارات،‌ ص311.

[5]. مادر يزيد، «مَيْسون»، دختر بَحْدَل ‌بن ‌اُنَيْف ‌بن ‌وَلْجَه بوده است (طبري، تاريخ الامم والملوك، ج5، ص329).

[6]. ابن‌قُتَيْبه دينوري، الامامة والسياسة، ج2، ص8.