1- آيه «هلاكت» و معناي هلاكت حرام
خداوند در قرآن كريم مي‌فرمايد: «وَأَنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ وَأَحْسِنُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ ـــ در راه خدا انفاق كنيد و خود را با دستهايتان به هلاكت نيندازيد و نيكي كنيد كه خداوند نيكو كاران را دوست دارد»  (1).
«تهلكه» در اين آيه به معناي هلاكت است و مقصود از آن هر كاري است كه انجام آن به انسان ضرر بزرگي بزند كه تحمل آن در حالت عادي ممكن نيست؛ مانند فقر يا مريضي يا مرگ.
اين آيه كريمه در ابتدا به انفاق در راه خدا؛ يعني فداكاري در راه وي و بخشش در طريقي كه او مي‌‌پسندد، دعوت و پس از آن، از انداختن خود در هلاكت منع مي‌نمايد. پس مراد از هلاكت در اين آيه، هلاكتي است كه از ترك فداكاري و از خود گذشتگي در راه خدا نشأت مي‌گيرد.
سپس مي‌‌فرمايد « و نيكي كنيد». يعني با فداكاري و از خودگذشتگي در راه خدا از نيكو كاران باشيد؛ لذا پر واضح است كه هر نوع فداكاري، فداكاري نيكو نيست و هر بخششي محبوب و پسنديده درگاه خداوند نيست؛ زيرا اگر چنين بود بايد فداكاري‌هاي ديوانگان و نادانان نيز، در نزد خداوند پسنديده باشد.

2- بنابراين، فداكاري و از جان گذشتگي مورد پسند خداوند شرايطي دارد كه مهمترين آن، اين دو شرط است:
يك. فداكاري و از خود گذشتگي در راه و هدفي باشد كه عقلاي عالم آن را مي‌‌پسندند؛ و گرنه اگر از محدوده عقل خارج شده و داخل در اعمال جنون آميز يا ناخود آگاه شود، مورد پسند خداوند نخواهد بود؛
دو. آن چه در راه او هديه مي‌‌شود از نظر ارزش، از خود هديه، داراي برتري و فضيلت باشد؛ مانند گذشتن از مال براي به دست آوردن علم يا سلامتي. و يا قرباني كردن حيواني براي تامين نياز غذايي انسان. در يك كلام، هرچه هدف والاتر باشد فداكاري در راه آن برتر و كامل‌تر است.
اين دو مطلب، دو شرط اساسي از شروطي هستند كه بايد در هر بخشش و انفاق و فداكاري رعايت شود تا آن فداكاري نيكو بوده و در راه خدا به حساب آيد.

3- با اين دو مقدمه، به خوبي مشخص مي‌شود كه قيام امام حسين عليه‌السلام به طور كامل در راه خدا بوده است؛ زيرا اين دو شرط را به نحو كامل داشته است؛ بنابراين تمام فداكاري‌هايي كه آن حضرت در روز عاشورا انجام داده‌اند، در راه خدا و مورد رضايت الله بوده است.
خلاصه اينكه: آيه هلاكت شامل هر گونه خود را به  خطر انداختن نمي‌شود؛ و قرباني كردن جان و مال را اگر براي هدفي بزرگ و شريف - مثل آن قيام جاودان امام حسين عليه‌السلام – باشد، حرام نمي‌كند؛ چون در فداكاري‌هاي حضرت شروط فداكاري شريف و از خود گذشتگي مقدس به بهترين نحو موجود است.
اگر فداكاري امام حسين عليه‌السلام در روز عاشورا نبود اسلام ناب، قرآن و هر آن‌‌چه پيامبران در طول تاريخ آورده بودند، در زير آوار بدعت‌ها، سياه نمايي‌ها و انحرافاتي كه به وجود آورده بودند دفن مي‌‌شد و اثري از آن باقي نمي‌‌ماند؛ درست همانطور كه اديان گذشته در زير اين رسوبات مدفون شدند و اثر كافي از آن‌‌ها بر جاي نماند.
پس قيام امام حسين عليه‌السلام هم عقلائي است و هم هدفي كه آن حضرت دارد، از دادن جان و مال و فرزند و در يك كلمه تمام هستي، با ارزش‌تر است.

پي نوشت ها:

(1) بقره/ 195