تشكيلات شيعه در زمان امام جواد (ع) عظمت و نفوذ چشمگيرى يافت. هر چند سن كم آن حضرت به هنگام شهادت امام هشتم باعث شد كه برخى از شيعيان دچار حيرت و سرگردانى شوند و اختلاف كلمه و پراكندگى مردم از اين ناحيه خطرى بود كه تشيع را تهديد مى كرد امّا امام جواد عليه السلام با پاسخگويى به سؤالات و تثبيت امامت خود به بهترين وجه ممكن، امت و امامت را از آن گـرداب سـخـت و هولناك كه با آن روبرو شده بودند نجات داد و اتحاد شيعيان را مستحكم كرد به گونه اى كه پس از دوران امامت آن حضرت هيچ انشعابى در شيعه پديد نيامد.

از بركاتى كه از رهگذر امامت امام جواد عليه السلام نصيب شيعيان شد و باعث گسترش و انسجام آنان گشت ، كاهش نسبى جو وحشت و اختناق سياسى نسبت به آنها بود.

تلاش هاى آن حضرت در آن شرايط موجب ريشه دارتر شدن مكتب تشيع از نظر عقيدتى، فكرى، سـيـاسـى و فقهى شد. و به حق وجود امام (ع ) براى شيعيان مصداق سخن امام هشتم (ع ) بود كه فـرمـود: ايـن مـولودى اسـت كـه بـراى شـيـعـيـان مـا كـسـى بـا بـركـت تـر از او زاده نـشـده است.

شـيعيان در دوران امام محمد تقى عليه السلام در سرتاسر سرزمين هاى اسلامى پراكنده بودند، بـسيارى از آنها در بغداد، مدائن و عراق سكونت داشتند.برخى در مصر زندگى مى كردند. در اثر هجرت تعدادى از محدثان كوفه ، همچون «محمدبن محمد بن اشعث»، «احمد بن سـهـل» و بـخـصـوص در اثـر اقـامـت (اسماعيل بن موسى بن جعفر) در مصر و فعاليت آنان در آن سرزمين مذهب شيعه بدانجا نيز نفوذ كرده بود..

«عـلى بن اسباط» پس از شهادت امام هشتم (ع ) با دقت به قيافه امام جواد(ع) مى نگريست تا آن را بـه ذهـن بـسـپـارد و در بـازگـشـت، بـراى پـيـروانِ امـام (ع ) در مـنـطـقـه مـصـر تـوصـيـف كـنـد. و ايـن نـشان مى دهد كه امام (ع ) در آنجا نيز پيروان و ارادتمندانى داشته است.

بـسـيـارى از شـيعيان نيز در مناطق مختلف ايران چون خراسان، سيستان، رى، قم، طبرستان، طـالقـان و اهـواز زندگى مى كردند. شيعيانى از اين مناطق به حضور امام جواد(ع ) مى رسيدند، بـراى آن حـضـرت خـمـس ارسـال مى كردند و يا وكلايى از جانب آن حضرت در اين مناطق فعاليت داشته اند.. كه همگى دليل حضور شيعيان در اين مناطق مى باشد.

پي نوشت:

تاريخ زندگانى ائمه(امام محمد تقى عـليـه السـلام)/رمضانعلى رفيعى