بعضى از بزرگان براى شكر سه مرحله قائل شده ‏اند: شكر با قلب كه همان تصور نعمت و رضايت و خشنودى نسبت به آن است و شكر با زبان كه ثنا گفتن نعمت دهنده است و شكر ساير اعضاء و جوارح، كه آن هماهنگ ساختن اعمال با نعمت ها است. بهترين مرتبه شكر همين قسم سوم است كه بايد هدف نعمت هاى الهى و كاربرد آن را ‏دانست و درست آنها را در همان هدفى كه براى آن آفريده شده اند به كار بست، يعني «به كار بستن هر چيز در جاى خود».

نمو نه ‏هايي از شكر عملى‏ كه در قرآن وجود دارد عبارت است از:
1. نماز: بهترين نمونه ‏ى شكر خداوند است. خداوند به پيامبرش مى ‏فرمايد: به شكرانه ‏ى اين‏كه ما به تو «كوثر» و خير كثير داديم، نماز بر پا دار.«انّا أعطيناك الكوثر.فصلّ لربّك و انحر»
2.روزه: چنانكه پيامبران الهى به شكرانه نعمت‏هاى خداوند، روزه مى‏ گرفتند.
3.خدمت به مردم: قرآن مى‏ فرمايد: اگر بى‏ سوادى از باسوادى درخواست نوشتن كرد، سر باز نزند و به شكرانه سواد، نامه‏ ى او را بنويسد. «ولا يأب كاتب أن يكتب كما علّمه اللّه» در اينجا نامه نوشتن كه خدمت به مردم است، نوعى شكر نعمت سواد دانسته شده است.
4.قناعت: پيامبر اكرم‏ صلى الله عليه وآله فرمودند: «كن قَنِعاً تكن اشكر النّاس» قانع باش تا شاكرترين مردم باشى.
5.يتيم نوازى: خداوند به پيامبرش مى‏ فرمايد: به شكرانه ‏ى اين‏كه يتيم بودى و ما به تو مأوا داديم، پس يتيم را از خود مران. «فامّا اليتيم فلاتقهر»
6.كمك به محرومان و نيازمندان: خداوند به پيامبرش مى ‏فرمايد: به شكرانه ‏ى اين‏كه نيازمند بودى و ما تو را غنى كرديم، فقيرى را كه به سراغت آمده از خود مران.«و امّا السائل فلاتنهر»
7.تشكّر از مردم: خداوند به پيامبرش مى‏ فرمايد: براى تشكّر و تشويق زكات دهندگان، بر آنان درود بفرست، زيرا درود تو، آرام ‏بخش آنان است. «و صلّ عليهم انّ صلاتك سكن لهم». تشكّر از مردم تشكر از خداوند است، همان گونه كه در روايت آمده است: كسى كه از مخلوق تشكّر نكند، از خداوند شكرگزارى نكرده است. «مَن لم يشكر المنعم من المخلوقين لم يشكر اللّه».

 منبع:

تفسير نمونه، ج‏18، ص 41.
 تفسير نور، ج9، ص254و255.