به جز نمازهاى واجب و يوميّه، نمازهاى ديگرى هم وجود دارد كه انجام دادن آن ها مستحب است. از آن جايى كه اين نمازها، اضافه بر نمازهاى واجب است، به آن ها نافله يا نوافل گفته مى ‏شود (به معناى زيادى و افزون). اساس و اهميت نافله ‏هاى مستحبى، به اين است كه جبران كننده نواقص و كمبودهاى نمازهاى واجب است و هم چون صدقه ‏اى است كه انسان مى‏ پردازد. در حديث است «نمازهاى نافله به منزله هديه است و در هر صورت پذيرفته مى شود».[1]
نماز هاي نافله داراي اقسام متعددي مي باشد:
برخي از آن ها داراي زمان خاصي هستند. مانند نافله هاي نمازهاي واجب، نماز غفيله، نمازهاي شب هاي ماه مبارك رمضان، نماز شب و....
برخي از آن ها براي كار خاصي خوانده مي شوند. مثل نماز استخاره، نماز شكر، نماز زيارت و...
برخي از آن ها نيز داراي هدف خاصي مي باشند. مانند نماز براي طلب رزق، نماز طلب باران، نماز حاجت و....[2]

در روايات و احاديث براي نمازهاي نافله فلسفه و علّت هايي ذكر گرديده از جمله:

الف - تكميل نماز واجب با نماز مستحبي
امام باقر عليه السّلام در روايتي فرموده اند:«نمازي كه بنده به جا مي آورد، گاهي نصف و گاهي يك سوم و گاهي چهارم و گاهي يك پنجم آن بالا برده مي شود، زيرا بالا برده نمي شود مگر آن نمازي كه با توجه و حضور قلب باشد، مردم مامور به انجام نمازهاي مستحب شده اند تا نقص نمازهاي واجب آنان توسط مستحباب جبران شود.»[3]

ب – رسيدن به بالاترين درجات كمال
در حديثى به نام حديث « قرب نوافل» آمده است: راوى از حضرت صادق (ع) و ايشان از جد بزرگوار خود پيامبر (ص) و پيامبر (ص) از خداوند عزّوجلّ چنين نقل نموده:«به درستى كه بنده من با نافله و كارهاى مستحبى قرب را مى جويد تا اين كه او را دوست بدارم و هنگامى كه او را دوست داشتم گوش او مى شوم كه با آن مى شنود و چشم او مى شوم كه با آن مى بيند و زبان او مى گردم كه با آن سخن مى گويد و دست او مى گردم كه با آن قهر خود را ابراز مى كند»[4]

پي نوشت :
[1] - مجتبي كلباسي، يكصد پرسش و پاسخ درباره نماز، ستاد اقامه نماز، پاييز 80 ش، چاپ نهم، ج 2، ص 123
[2] - هر يك از نمازهاي مستحب داراي دستورالعمل خاصي مي باشد كه در كتب ادعيه هم چون مفاتيح الجنان ذكر گرديده .
[3] - بحارالانوار، ج 87، ص 28
[4] - اصول كافى، ج 2، ص 352، ح 7
كتاب پرسش ها و پاسخ هاي نماز، سيد حسن موسوي (مركز تخصصي نماز)