از شهداى كربلاست . نافع ، بزرگوارى دلاور، قارى قرآن ، كاتب و از حاملان حديث و از اصحاب اميرالمؤ منين عليه السّلام بود و در سه جنگ جمل ، صفين و نهروان در ركاب آن حضرت بود. وى از شخصيتهاى بارز كوفه بود و پيش از شهادت مسلم بن عقيل ، مخفيانه از كوفه بيرون آمده به استقبال امام شتافته بود، سپس همراه امام حسين عليه السّلام به كربلا آمد. در كربلا همراه عباس عليه السّلام در آوردن آب به خيمه ها مشاركت داشت .از جمله كسانى بود كه در سخنرانى پرشورى مراتب وفادارى خويش را نسبت به سيدالشهدا ابراز داشت . نافع ، نام خود را روى تيرهاى زهرآگين خود مى نوشت و همواره با آنها تيراندازى مى كرد. روز عاشورا وقتى تيرهايش تمام شد، شمشير كشيد و بر سپاه كوفه تاخت ، در حالى كه چنين رجز مى خواند:
اَنَا الهُزَبْرُ الجَمَلى
دينى عَلى دينِ عَلِىٍّ
كوفيان با سنگ و تير، او را مورد ضربه هاى خود قرار دادند تا اينكه بازوهايش شكست . او را محاصره كرده و زنده دستگير نمودند. شمر او را گرفته نزد عمرسعد برد. سپس به دست شمر به شهادت رسيد. از جمله رجزهاى او چنين بود:
اَنَا الغُلامُ اليَمَنىُّ الجَمَلى
دينى عَلى دينِ حُسَينِ بنِ عَلِي
اِنْ اُقْتَلِ اليَوْمَ فَهذا اَمَلى
فَذاكَ رَاءيى وَاُلاقى عَمَلى 
بعضى نيز او را هلال بن نافع گفته اند.
منبع:

فرهنگ عاشورا/جوادمحدثي