منظور از احسان و نيكوكاري پيامبران الهي چيست؟
يكى از صفات بارز پيامبران نيكوكارى به دوست و دشمن است، و در حقيقت آنها از مظاهر صفات رحمان و رحيم خداوند، و نسبت به هر كس و هر جمعيّتى نيكوكار و مهربان بودند.لذا قرآن مجيد اين صفت را براى بسيارى از پيامبران بزرگ بيان كرده است; از جمله در آيه84 سوره انعام بعد از اشاره به اسحاق و يعقوب (عليهما السلام) دو فرزند برومندى كه خداوند به ابراهيم (عليه السلام) در آخر عمر عنايت كرد، و همچنين بعد از اشاره به نوح و داوود و سليمان و ايوب و يوسف و موسى و هارون (عليهم السلام) (ده نفر از پيامبران بزرگ كه سه نفر آنها يعنى ابراهيم و نوح و موسى (عليهم السلام) از پيامبران اولوالعزم بودند)، مى فرمايد«اين گونه نيكوكاران را پاداش مى دهيم»:(وَ كَذلِكَ نَجْزِى الْمُحْسِنِينَ) يعنى اين كه يكى از صفات بارز آنها صفت احسان بودهمين معنا به طور جداگانه در آيات متعدد ديگرى نيز آمده است از جمله در آيه 79 و 80 سوره صافّات مى فرمايد:(سَلاَمٌ عَلَى نُوح فِى الْعَالَمِينَ ـ اِنَّا كَذلِكَ نَجْزِى الْمُحْسِنِينَ) و در آيه 109 و 110 همان سوره مى گويد: (سَلاَمٌ عَلَى اِبْرَاهِيمَ ـ كَذَلِكَ نَجْزِى الْمُحْسِنِينَ) و در آيه 120 و 121 همان سوره مى افزايد: (سَلاَمٌ عَلَى مُوسَى وَ هَارُونَ ـ اِنَّا كَذلِكَ نَجْزِى الْمُحْسِنِينَ) بالاخره در آيه 130 و 131 همان سوره مى فرمايد: (سَلاَمٌ عَلَى إِلْ يَاسِينَ ـ اِنَّا كَذلِكَ نَجْزِى الْمُحْسِنِينَ).اين تكرار و تأكيد فراوان گواه روشنى است بر آنچه در بالا گفته شد. در اين كه منظور از احسان و نيكوكارى كه در اين آيات متعدد آمده است چيست؟ مفسّران تعبيرات گوناگونى دارند; بعضى از آنها مانند: مرحوم طبرسى در مجمع البيان در بسيارى از اين موارد احسان را به معناى اطاعت پروردگار تفسير كرده، و حتّى تصريح نموده كه اگر اين معنا، يعنى مقام عبوديّت و اطاعت براى ديگران نيز حاصل شود مشمول عناياتى از همين قبيل خواهند بود. ولى بعضى ديگر مانند تفسير روح البيان، ذيل آيه 80 سوره صافات آن را به معناى صبر و شكيبايى در برابر ايذاء و آزار دشمنان تفسير كرده است. اين احتمال نيز وجود دارد، كه هر يك از انبياء در يكى از شاخه هاى احسان و نيكوكارى ظهور و بروز داشته اند; چرا كه تمام طاعات و اعمال نيك مانند شكيبايى و عبوديت و گذشت در عنوان (احسان) جمع است.
منبع:
پيام قرآن.آيت الله مكارم شيرازي. جلد 7، ص 65.