دربارة منشأ اهميت روز اربعين در تاريخ شيعه، بايد گفت كه اين روز از دو جهت كانون توجه قرار گرفته است: يكي از جهت بازگشت اسرا از شام به مدينه، و ديگري به سبب زيارت قبر سيدالشهدا (ع) توسط جابر‌بن‌عبدالله انصاري، يكي از اصحاب برجستة رسول‌ خدا (ص) و اميرالمؤمنين(ع). دربارة استحباب زيارت اربعين نيز، دو روايت بيان شده است: يكي روايتي است كه در آن امام صادق(ع)، زيارت اربعين را به صفوان‌بن‌مهران جمّال تعليم مي‌دهد و همين تعليم دادن، نشانة بزرگداشت اربعين است؛[1] ديگري روايتي از امام حسن عسكري(ع) كه زيارت اربعين را در زمرة نشانه‌هاي پنج‌گانة مؤمن بيان مي‌كند.[2]

 

پي نوشت: ----------------

2. شيخ طوسي، مصباح المتهجد، ص788ـ789؛ همو، تهذيب الاحكام، ج6، ص125؛ سيد‌بن‌طاووس، الاقبال بالاعمال ‌الحسنة، ج3، ص101ـ103؛ مجلسي، بحار الانوار، ج98، ص331ـ332.

1. عَلامَةُ ‌المُؤمِنِ خَمسٌ: صَلاةُ ‌الاِحْدَي وَالْخَمْسِينَ، وَزيارة‌ُ الاربَعين، وَالتَّخَتُّمُ بِالْيَمِينِ، وَتَعفِيرُ الْجَبِينِ وَالْجَهْرُ بِبِسْمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحِيم (شيخ مفيد، المزار، ص53‎؛ شيخ طوسي، مصباح المتهجد، ص787ـ788؛ ابن‌فتال نيشابوري، روضة ‌الواعظين، ص195؛ سيدبن‌طاووس، الاقبال بالاعمال ‌الحسنة، ج3، ص100). دربارة انگشتر به دست راست كردن بايد گفت كه اين مسئله، سفارش امامان معصوم‰ است كه درواقع، يك نوع مبارزه با سيرة خلفاي بني‎اميه است؛ چراكه به ‌گفتة زمخشري، نخستين كسي كه انگشتر به دست چپ كردن را شعار خود قرار داد و برخلاف سنت عمل كرد، معاويه بود (عبدالحسين اميني، الغدير، ج10، ص210). شيعه بلند گفتن «بسم الله الرحمن الرحيم» را در نمازهاي صبح، مغرب و عشا واجب، و در نمازهاي ظهر و عصر مستحب مي‎داند و اين امر نيز به دستور و سفارش ائمه‰ بوده است؛ زيرا چنان‌كه فخر رازي گفته است، آهسته خواندن بسم الله را بني‎اميه رواج دادند تا آثار علي† را نابود كنند (براي آگاهي بيشتر دربارة تفسير اين روايت، ر.ك: قاضي طباطبايي، تحقيق دربارة اول اربعين حضرت سيدالشهدا†، ص390 به بعد).