شكر " كلمه ‏اي است كه در قرآن زياد با آن برخورد داريم . معني "شكر" اين است كه انسان در مقابل فردي كه از او خيري به وي رسيده است‏ اظهار قدرداني كند و مثلا بگويد : من ممنون هستم .

آيا معني " شكر خدا " همين است كه بگوئيم : "الهي شكر"؟  نه، اشتباه است . " الهي شكر " صيغه شكر است نه خود شكر . خود شكر چيز ديگري است . مثل اينكه كلمه‏ استغفر الله صيغه توبه است نه خود توبه. توبه، پشيماني از گناه و تصميم به عدم تكرار است . اظهار الهي استغفرك واتوب اليك [ اظهار صيغه توبه است نه خود توبه ] .

پس شكر يك معني دقيقي دارد و آن عبارت‏ است از قدرداني ، اندازه شناسي ، حق شناسي . لهذا " شكر " هم درباره‏ بنده نسبت به خدا و هم خدا نسبت به بنده به كار مي‏ رود . « ان الله شكور حليم ». خدا شكور است يعني او طاعت بندگان را قدرشناس است. هر طاعتي كه بنده مي‏ كند حقي دارد. خدا اجر بنده ‏اش را ضايع نمي‏ گرداند . يعني از عمل بنده قدرداني مي ‏كند، آن را از بين نمي‏ برد . بنده اگر بخواهد قدر شناس و شاكر باشد بايد قدر نعمتهاي خدا را بداند ، يعني هر نعمتي را بداند براي چه هدف و منظوري است و در همان مورد مصرف كند .

در تعريف‏ "شكر" چنين گفته‏ اند : استعمال الشي‏ء فيما خلق الله لاجله . به كار بردن شي‏ء در راهي كه به خاطر آن آفريده شده . آيا شكر مثلا چشم كه خدا به‏ ما داده اين است كه بگوييم : خدايا شكر كه به من چشم دادي؟ نه . عقل ، فكر ، عاطفه ، احساسات، فرزند ، مال ، سلامت ، و هر نعمتي كه داري ، اگر اين نعمت را از مسير خودش منحرف نكني و در مسير ديگر استفاده نكني ، شاكري . مثلا زبان را خداوند عبث نيافريده است . با اين زبان مي ‏شود حقايق را قلب كرد ، دروغ‏ گفت ، به مردم آزار رسانيد ، دشنام داد ، بدي هاي مردم را پخش كرد ، اشاعه فحشاء كرد ، جعل كرد ، ولي واقعا بايد حساب بكنيم آيا دست خلقت‏ زبان را براي همين به ما داده : تهمت ، غيبت ، دشنام؟ يا اينكه مقاصد خود را به ديگران بفهمانيم . فهماندن مقاصد خود به ديگران ، تعليم ، ارشاد ، نصيحت ، شكر زبان است . پس بايد هميشه نعمتها را در راه خودش‏ مصرف كرد .

منبع :

آشنايي با قرآن، شهيد مطهري، ج3