«احمد بن موسي بن جعفر(ع)»، از فرزندان امام كاظم(ع) است(1) و اصل وجود چنين فرزندي براي آن‌حضرت و نيز تعريف و توثيق اجمالي ايشان در منابع كهن شيعي وجود دارد.
به عنوان نمونه، در خصوص رابطه ايشان با پدر بزرگوارش، روايت شده ‏است كه امام كاظم(ع)، او را بسيار دوست مي‌ داشت و ملكي را از خود به او بخشيد و او را به بخشندگي و دليري ستود. شيخ مفيد(413 ق) در اين‌باره مي‌ گويد: احمد بن موسى، سيّدى كريم و جليل و صاحب ورع بوده و حضرت ابوالحسن موسى(ع) او را دوست مي‌ داشت و مقدّم مي‌ شمرد و يك قطعه زمينى همراه با آب آن، معروف به يسيره، به او بخشيده بود. گزارش شده كه احمد بسياري از بردگان را از مال خويش آزاد نمود (2). 
اسماعيل بن موسى بن جعفر(ع) مي‌‏ گويد: «…پدرم پيوسته به او نظر داشت و او را پاس مي‌ داشت و از او غافل نمي‌ شد» (3).
با اين وجود درباره جزئيات زندگي‌ احمد بن موسي اطلاعات زيادي در منابع اوليه وجود نداشته و تنها برخي مطالب و داستان‌ ها در كتاب‌ هاي نسبتاً متأخر - آن هم با اختلافاتي - نقل شده است كه در اين نوشتار - بدون تأييد يا رد - تنها گزارشي از آنها را به استحضار مي‌ رسانيم:
حاج شيخ عباس قمى(1359ق)، از كتاب «شد الازار فى حط الاوزار عن زوار المزار» - نوشته معين الدين ابو القاسم جنيد بن محمود بن محمد شيرازى در سال 791هـ.ق(4) - نقل كرده است كه؛ احمد بن موسى بن جعفر(ع) در ايّام مأمون، به شيراز سفر كرد و در آن ايّام بعد از شهادت امام رضا(ع)، او نيز در شيراز وفات يافت ... برخي نيز گفته‌ اند كه به شهادت رسيد و قبر شريفش مخفى بود تا اين‌ كه در زمان امير مسعود بن بدر كشف شد و قبّه‌اى براي آن بنا نمود. گويند كه بدن شريفش در قبر تر و تازه مانده بود، و از آن‌ جايي كه در دست انگشترى داشته كه نقش نگينش: «العزّة لله احمد بن موسى» بوده است، او را شناختند. بعد از آن اتابك ابوبكر، بنائى بلندتر از اوّلى تأسيس كرد سپس خاتون ‌تاش كه زنى نيكوكار و اهل عبادت بوده در سال 750 هـ.ق قبّه‌ اى بس عالى درست كرد و در جَنب آن، مدرسه‌اى عالى بنا نهاد و در جوار آن مرقدى هم براى خودش معيّن نمود (5). 
سيد نعمت الله جزائرى(1112ق) در «الأنوار النعمانيّه» مي‌ گويد: احمد و محمد فرزندان موسى بن جعفر(ع) هر دو در شيراز مدفون بوده و محل دفنشان محل تبرّك و زيارت شيعه است (6). 
نويسنده ريحانة الادب(1373ق) مي‌ گويد: حمد الله مستوفى در «نزهة القلوب»، آقاى محمد على كرمانشاهى در «مقامع الفضل»، صاحب حدائق در چند جا از «لؤلؤة البحرين»، ميرزا عبد الله افندى در «رياض العلماء» در ذيل شرح حال سيد عبد الله بن موسى بن احمد تصريح كرده‌اند بر اين‌ كه مرقد شريف احمد بن موسى بن جعفر(ع) همين مزارى است كه در شيراز موجود و به شاه چراغ معروف است (7). 
تاريخ وفات احمد بن موسي را در منابع تاريخي نيافتيم، ولي برخي از نويسندگان معاصر تاريخ وفات را حدود ۲۰۳ قمري كه همزمان با شهادت امام هشتم(ع) است، ذكر نموده‌اند (8). 
در برخي كتب متأخر نقل شده كه پس از شهادت امام كاظم(ع)، مردم مدينه به لحاظ شخصيت و سن احمد، به در خانه او رفته و با وي بيعت كردند و او پيشاپيشِ جمعيت به مسجد پيامبر(ص) رفت و خطبه‌اي خواند و به مردم گفت: «اي كساني كه با من بيعت نموده‌ ايد! بدانيد كه من خودم با برادرم علي(امام رضا) بيعت كرده‌ام و او واجب الاطاعه است. بر من و شما است كه از او اطاعت كنيم». سپس از منبر پايين آمده و به اتفاق همه مردم به در خانه برادرش رفته و با حضرت بيعت كردند (9). 

پي نوشت ها:
(1) شيخ مفيد، الارشاد في معرفة حجج الله علي العباد، ج ‏2، ص 244، قم، كنگره شيخ مفيد، چاپ اول، 1413ق؛ طبري آملي، محمد بن جرير، دلائل الامامة، ص 309، قم، بعثت، چاپ اول، 1413ق.
(2) الارشاد في معرفة حجج الله علي العباد، ج ‏2، ص 244 – 245.
(3) همان، ص 245.
(4) قمي، شيخ عباس، الكنى و الالقاب، ج ‏2، ص 351، تهران، مكتبه الصدر، چاپ پنجم‏، 1368ش؛ آقا بزرگ تهراني‏، الذريعة إلي تصانيف الشيعة، ج ‏6، ص 106، قم، اسماعيليان‏، 1408ق.
(5) الكنى و الالقاب، ج ‏2، ص 351 – 352.
(6) جزايرى، نعمت الله بن عبد الله، الأنوار النعمانية، ج ‏1، ص 272، بيروت، دار القاري، چاپ اول، 1429ق.
(7) مدرس تبريزي، محمدعلي، ريحانه الادب، ج 3، ص 169، تهران، كتابفروشي خيام، 1369ش.
(8) ريحانة الادب، ج 3، ص 169.
(9) تحفة العالم،(چاپ شده ضمن بحار الأنوار، ج ‏48) ص 308.