آيا غصب وقف و تصرّف در آن در غير جهت وقف موجب ضمان اجرة المثل است؟ و آيا تلف كردن وقف مثل اين كه ساختمان آن تخريب گردد و يا زمين موقوفه تبديل به خيابان شود، موجب ضمان مثل يا قيمت آن مي گردد؟

جواب:

در وقف خاص مانند وقف بر اولاد و همچنين در وقف عامّي كه به صورت وقف منفعت است، غصب و تصرّف در غير جهت وقف يا بدون اذن موقوف عليهم در اوّلي و بدون اذن متولّي شرعي در دوّمي، موجب ضمان عين و منفعت است و ردّ عوض منافع استيفا شده و استيفا نشده هم واجب است و همچنين ردّ عين در صورتي كه موجود باشد و ردّ عوض آن در صورتي كه در دست او يا بر اثر فعل او تلف شده باشد واجب است و عوض منافع بايد در جهت وقف و عوض عين موقوفه در بدل وقفي كه تلف شده مصرف شود و در وقف عامي كه به صورت وقف انتفاع است مثل مساجد و مدارس و كاروان سراها و پل ها و مقبره ها و مانند آن ها كه وقف بر جهات يا عناوين عمومي هستند تا موقوف عليهم از آن ها انتفاع ببرند در صورتي كه توسط غاصب غصب شوند و آن ها را در جهتي غير از منافعي كه براي آن ها وقف شده اند به كار ببرد بايد اجرة المثل تصرّفاتش در چيزهايي از قبيل مدارس و كاروان سراها و حمام ها را بپردازد بر خلاف مساجد و مقبره ها و زيارتگاه ها و پل ها كه ضامن اجرة المثل تصرّفاتش در آن ها نيست و اگر عين اين موقوفات را تلف كند بايد عوض مثلي يا قيمي آن ها را بدهند كه آن هم در بدل وقف تلف شده مصرف مي شود.

پي نوشت:  

آيت الله خامنه اي، اجوبة الاستفتائات، وقف، احكام وقف، س2047