علي (ع) براي آنان پيام فرستاد و آنان را به آرامش دعوت كرد و از مخالفت با حكومت برحذر داشت، ولي چون از هدايت ايشان نااميد شد با قدرت آن گروه ماجراجو و طغيانگر را تار و مار كرد و در نتيجه برخي از آنان كشته و زخمي شدند و عده ‏اي هم پا به فرار گذاشتند. يكي از فراريان خوارج، عبدالرحمان بن ملجم از قبيله ‏ي مراد بود كه به مكه گريخت.

 

فراريان خوارج مكه را مركز عمليات خود قرار دادند و سه تن از آنان به نامهاي عبدالرحمان بن ملجم مرادي و برك بن عبدالله تميمي و عمرو بن بكر تميمي در يكي از شبها گردهم آمدند و اوضاع آن روز و خونريزيها و جنگهاي داخلي را بررسي كردند و از نهروان و كشتگان خود ياد كردند و سرانجام به اين نتيجه رسيدند كه باعث اين خونريزي و برادركشي علي (ع) و معاويه و عمروعاص هستند و اگر اين سه نفر از ميان برداشته شوند مسلمانان تكليف خود را خواهند دانست و به ميل خود خليفه ‏اي انتخاب خواهند كرد. پس اين سه نفر با هم پيمان بستند و آن را به سوگند مؤكد كردند كه هر يك از آنان متعهد كشتن يكي از سه نفر گردد. ابن ‏ملجم متعهد قتل علي (ع) شد و عمرو بن بكر عهده دار كشتن عمروعاص گرديد و برك بن عبدالله نيز قتل معاويه را به عهده گرفت. نقشه ‏ي اين توطئه به طور محرمانه در مكه كشيده شد و براي اينكه هر سه نفر در يك وقت هدف خود را عملي سازند، شب نوزدهم ماه مبارك رمضان را تعيين كردند و هر يك براي انجام مأموريت خود به سوي شهر مورد نظر خود حركت كرد. عمرو بن بكر براي كشتن عمروعاص به مصر رفت و برك بن عبدالله براي قتل معاويه به سوي شام حركت كرد و ابن ‏ملجم نيز راهي كوفه شد. 

 

برك بن عبدالله در شام به مسجد رفت و در شب موعود در صف اول به نماز ايستاد و در حالي كه معاويه سر به سجده داشت با شمشير به او حمله كرد ولي، در اثر اضطراب روحي و دستپاچگي، شمشير او به خطا رفت و به جاي سر بر ران معاويه فرود آمد و معاويه زخم شديدي برداشت. او را فوراً به خانه ‏اش منتقل كردند و بستري شد. وقتي ضارب را در پيش او حاضر كردند معاويه از او پرسيد: چگونه بر اين كار جرأت كردي؟ گفت: امير مرا معاف دارد تا مژده ‏اي به او بدهم. معاويه گفت: مژده‏ ي تو چيست؟ برك گفت: علي را امشب يكي از هم دست هاي من كشته است و اگر باور نداري مرا توقيف كن تا خبر آن به تو برسد، و اگر كشته نشده باشد من تعهد مي‏كنم كه بروم و او را بكشم و باز نزد تو آيم. معاويه او را تا رسيدن خبر قتل علي (ع) نگه داشت و چون خبر مسلم شد او را رها كرد و بنا به نقل ديگرهمان وقت او را به قتل رساند. 

طبيبان چون زخم معاويه را معاينه كردند گفتند: اگر امير اولادي نخواهد مي‏توان با دوا معالجه كرد و گرنه محل زخم بايد با آتش داغ شود. معاويه از داغ كردن با آتش ترسيد و به قطع نسل راضي شد و گفت: يزيد و عبدالله براي من كافي هستند. 

 

عمروبن بكر نيز در همان شب در مصر به مسجد رفت و در صف اول به نماز ايستاد. از قضا در آن شب عمروعاص را تب شديدي عارض شده بود كه از التهاب و كسالت آن نتوانسته بود به مسجد برود و خارجة بن حنيفه (حذافه)  را براي اداي نماز به مسجد فرستاده بود و عمرو بن بكر او را به جاي عمروعاص كشت و چون جريان را دانست گفت: «اردت عمراً و اراد الله خارجة»  يعني:من كشتن عمرو را خواستم و خدا كشتن خارجه را.

 

اما عبدالرحمان بن ملجم مرادي در روز بيستم ماه شعبان سال 40 هجري به كوفه آمد. گويند چون علي (ع) از آمدنش با خبر شد فرمود: آيا رسيد؟ همانا جز آن چيزي بر عهده ‏ي من نمانده و اكنون هنگام آن است.

ابن ‏ملجم در خانه‏ ي اشعث بن قيس فرود آمد و يك ماه در خانه ‏ي او ماند و هر روز، با تيز كردن شمشير خود را آماده مي ‏كرد. در آنجا با دختري به نام قطام، كه او نيز از خوارج بود، مواجه شد و عاشق او گرديد طبق نقل مسعودي، قطام دختر عموي ابن‏ ملجم بود و پدر و برادرش در واقعه‏ ي نهروان كشته شده بودند. قطام از زيباترين دختران كوفه بود و چون ابن ‏ملجم او را ديد همه چيز را فراموش كرد و رسماً از وي خواستگاري نمود. قطام گفت: من با كمال ميل تو را به همسري خود مي‏ پذيرم مشروط بر اينكه ‏مهريه ‏ي مرا مطابق ميل من قرار دهي. عبدالرحمان گفت: بگو بدانم مقصودت چيست؟ قطام كه عاشق را تسليم ديد، مهر را سنگين كرد و گفت: سه هزار درهم و يك غلام و يك كنيز و قتل علي بن ابي‏طالب.

ابن ‏ملجم: تصور نمي‏ كنم مرا بخواهي و آن وقت قتل علي را به من پيشنهاد كني!

قطام: تو سعي كن او را غافلگير كني. در آن صورت، اگر او را بكشي هر دو انتقام خود را گرفته ‏ايم و روزگار خوشي خواهيم داشت و اگر در اين راه كشته شوي جزاي اخروي و آنچه خداوند براي تو ذخيره كرده است از نعمتهاي اين جهان بهتر و پايدارتر است.

ابن‏ ملجم: بدان كه من جز براي اين كار به كوفه نيامده ‏ام. 

شاعر درباره‏ ي مهريه ‏ي قطام گفت است:

فلم ار مهراً ساقه ذو سماحة/ كمهر قطام من فصيح و اعجم*‏ ثلاثة الاف و عبد و قينة/ و قتل علي بالحسام المصمم* ‏فلامهر اعلي من علي و ان علا/ و لا قتل الا دون قتل ابن‏ملجم. 

قطام گفت: من جمعي را از قبيله ‏ي خود با تو هماره مي ‏كنم كه تو را در اين باره ياري دهند و همين كار را هم كرد و مردم ديگري از خارجيان كوفه به نام وردان بن مجالد از همان قبيله ‏ي تيم‏الرباب را با وي همراه ساخت.

 

ابن‏ ملجم كه مصمم به قتل علي (ع) بود با يكي از خوارج به نام شبيب بن بجره كه از قبيله ‏ي اشجع بود ملاقات كرد و به او گفت: آيا طالب شرف دنيا و آخرت هستي؟! پرسيد: منظورت چيست؟ گفت: به من در قتل علي بن ابي‏طالب كمك كن. شبيب گفت: مادرت به عزايت بنشيند، مگر تو از خدمات و سوابق و فداكاريهاي علي در زمان پيامبر (ص) اطلاع نداري؟

ابن‏ ملجم گفت: واي بر تو، مگر نمي‏ داني كه او قاتل به حكميت مردم در كلام خدا شد و برادران نمازگزار ما را به قتل رساند؟ بنابراين، به انتقام برادران ديني خود، او را خواهيم كشت. 

شبيب پذيرفت و ابن‏ ملجم شمشيري تهيه كرد و آن را با زهري مهلك آب داد و سپس در موعد مقرر به مسجد كوفه آمد.

آن دو در آنجا با قطام، كه در روز جمعه سيزدهم ماه رمضان معتكف بود، ملاقات كردند و او به آن دو گفت كه مجاشع بن وردان بن علقمه نيز داوطلب شده است كه با آنان همكاري كند. چون هنگام عمل فرار رسيد قطام سرهاي آنان را با دستمال هاي حرير بست و هر سه شمشيرهاي خود را به دست گرفتند و شب را با كساني كه در مسجد مي‏ ماندند به سر بردند و در مقابل يكي از درهاي مسجد كه معروف به «باب السده» بود نشستند. 

 

منبع:

برگرفته از كتاب فروغ ولايت.آيت الله سبحاني.ص769و776و777

 

 

 

‏