از نظر قرآن و حديث راه‌هاي تحصيل صبر عبارتند از :

1. تقويت پايه‏‌هاى ايمان: هر قدر ايمان انسان به حكمت و رحمت پروردگار بيش‏تر باشد، صبر او نيز افزون‏تر خواهد بود. اميرمؤمنان(ع) مى‏‌فرمايد: «اساس و ريشه صبر، ايمان و يقين خوب، نسبت به خداوند است».[1]

2. رابطه با خدا: انسان در پرتو ياد خدا و نماز اراده‏ اى نيرومند و ايمانى استوار پيدا مى‌‏كند و همه مشكلات براى او آسان مى‌‏گردد. قرآن مجيد مى‌‏فرمايد: (واسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ  وَإِنَّهَا لَكَبِيرَةٌ إِلَّا عَلَى الْخَاشِعِينَ )در زندگى از صبر و نماز كمك بگيريد، هر چند اين كار جز براى فروتنان سنگين و گران است».[2]
امام صادق (ع) فرمود: «هنگامى كه مشكل مهمى براى على (ع) پيش مى‌‏آمد، به نماز برمى‌‏خاست».[3]
3. شناخت راز و رمز مشكلات: اگر كسى بداند كه وجود بلا و مصيبت در زندگى بشر چه اثرى دارد، آن را با آغوش بازمى‏‌پذيرد. در روايات از سختي‌ها به عنوان الطاف خداوند ياد شده است. امام صادق (ع) مى‌‏فرمايد: «خداوند مؤمن را با بلا دلجويى مى‌‏كند، چنان كه مرد با هديه‌‏اى كه از سفر براى خانواده‌‏اش مى‌‏برد، از آن‏ها دلجويى مى‌‏كند.»[4]
4. توجه به آثار اخروى صبر: توجه به پاداش اخروى صبر، تلخي و سختى مشكلات را شيرين و آسان مى‌‏سازد. در اين باره روايات زيادى از معصومان رسيده است.
امام صادق (ع) مى‌‏فرمايد: «هر كس از مؤمنان كه به بلايى گرفتار شود و صبر كند، براى او اجر هزار شهيد است». [5]
5. توجه به گذرا بودن بحران‏ها: مشكل و محنت روزگار هر چه باشد، مقطعى و گذرا است. قرآن مجيد به همه افراد نويد مى‏‌دهد كه هميشه در كنار سختى‌‏ها آسانى وجود دارد.«فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْراً»[6]
6. توجه به افراد پايين دست: نظر افكندن به كسانى كه با مشكلات بزرگ‏ترى دست به گريبان هستند، تحمل سختي‌ها را آسان تر مى‌‏سازد.
7. الگو پذيرى از اولياى خدا: با بررسى اجمالى زندگانى بزرگان در مى‏ يابيم كه آن‏ها همواره با مشكلات روبه رو بوده‌‏اند. با الگوگيرى از بزرگان مى‌‏توان شيوه رو يا رو يي با مشكلات را آموخت. اين موضوع را خداوند به پيامبرش گوشزد مى‌‏كند و مى‌‏فرمايد: «فَاصْبِرْ كَمَا صَبَرَ أُوْلُواْ الْعَزْمِ مِنَ الرُّسُلِ؛ صبر كن، همان گو نه كه پيامبران اولوالعزم صبر كردند». [7]
8. آمادگى روحى: اگر كسى دنيا را آن طور كه هست بشناسد، در پيش آمدهاى ناگوار خود را نمى‌‏بازد، چون مى ‏داند جهان طبيعت سراى دگرگونى است و فراز و نشيب فراوان دارد و همه افراد خواه ناخواه با حوادث رو برو مى ‏شوند. امام على (ع) مى ‏فرمايد: «كسى كه دنيا را بشناسد، هرگز به خاطر بلا و مشكلات محزون نمى ‏گردد».[8]
9. توجه به آثار جسمانى صبر: صبر و شكيبايى در برابر حوادث زندگى تنها بعد اخلاقى ندارد، بلكه از نظر بهداشت و سلامت جسم نيز فوق العاده مؤثر است. افراد ناشكيبا عمرى كو تاه و توأم با انواع بيمارى‏ها و از جمله بيمارى ‏هاى قلبى و عصبى دارند، در حالى كه صابران از عمرى طولانى برخوردارند. امام على (ع) مى ‏فرمايد: «كسى كه دوست دارد  عمر طولانى داشته باشد، بايد قلب صبورى در برابر مصائب آماده كند».[9]
در پايان داستان جالبى از بوذرجمهر را كه مناسب با موضوع است مطرح مى ‏كنيم: مى ‏گويند: انوشيروان، بوذرجمهر را زندانى كرد. پس از چند روز، انوشيروان شخصى را فرستاد تا از حالش جو يا شود. فرستاده انوشيروان او را خوشحال ديد، علتش را جو يا شد، بوذرجمهر دليلش را استفاده از معجون شش ماده‏ اى دانست و گفت: اين معجون، وي را سرحال كرده است و آن‏ها عبارتند از:
1ـ توكل بر خدا،
2ـ بى تابى مشكلى را حل نمى‏ كند،
3ـ صبر به كمك انسان مى ‏آيد،
4ـ اگر صبر نكنم چه كنم؟
5ـ مشكلاتى بيشتر از مشكل من وجود دارد،
6-ازاين ستون به آن ستون فرج است.[10]

منابع:
[1]ـ غررالحكم، ج 2، ص 415.
[2]ـ بقره (2) آيه 45.
[3]ـ تفسير نمو نه، ج 1، ص 219.
[4]ـ اصول كافى، ج 3، ص 354.
[5]ـ همان، ص 146.
[6]ـ انشراح (94)، آيه 5.
[7]ـ احقاف (46) آيه 35.
[8]ـ ابن ابى الحديد، شرح نهج البلاغه، ج 20، ص 270.
[9]ـ بحارالانوار، ج 75، ص 81.
[10]ـ سفينة البحار، واژه صبر.