آيا به صرف حضور قلب نداشتن در نماز، مي توان آن را ترك كرد؟

(دوستي دارم كه نماز را ترك كرده. او در توجيه كارش مي گويد حديثي از اميرالمؤمنين علي(ع) داريم كه فرموده:«اگر يك لحظه حضور قلب در نماز نداشته باشم، نماز نمي خوانم.» مي خواستم سوال كنم، آيا در كتب روايي معتبر ما چنين حديثي نقل شده است؟)
اولا: پس از بررسي منابع روايي به چنين روايتي دست نيافتيم و اين جمله نه تنها از حضرت علي ( عليه السّلام ) بلكه از هيچ يك از معصومين (عليهم السّلام) نقل نگرديده است.
ثانيا: يكي از صفات معصومين ( عليهم السّلام ) همان عصمت آن ها از خطا، اشتباه، نسيان و دوري از خدا مي باشد و اين صفت همواره با آن ها است لذا تصور اين مطلب كه حتي به مقدار يك لحظه هم اين بزرگواران از ياد خدا غافل باشند و يا اين كه در نماز حضور قلب نداشته باشند ممكن نيست. كما اين كه ابوحمزه ثمالى در حالات امام سجاد عليه السّلام نقل كرده كه: امام سجاد عليه السّلام را در نماز ديدم كه عباء آن حضرت از روى يكى از شانه هايشان افتاده بود آن را مرتّب و منظم نكردند تا از نمازشان فارغ شدند، از آن حضرت راجع به آن پرسيدم. حضرت فرمودند: «واى بر تو، آيا مى دانى در مقابل چه كسى من بودم، بنده نمازش قبول نمى شود مگر آن مقدارى از نماز كه حضور قلب دارد. (يعني به همان مقداري كه انسان در نمازش حضور قلب دارد به همان مقدار از نمازش مورد قبول خداوند قرار مي گيرد)»[1]
ثالثا: اين جمله برفرض اين كه صحت داشته باشد به اين معنا نيست كه ايشان در برخي مواقع نماز هاي خود را به دليل عدم حضور قلب ترك مي كردند بلكه به اين معنا است كه ايشان حتي يك لحظه هم در نماز حضور قلب خود را از دست نمي دادند.
رابعا: شيطان براي دور كردن از نماز چنين وسوسه هايي را به ذهن انسان خطور مي دهد تا به بهانه اين كه:«نمي توانيم نماز با حضور قلب بخوانيم لذا نمازمان فايده ندارد» وي را از نماز دور كند و حال اين كه وظيفه ما اين است كه مسير كمال را طي كنيم و سعي كنيم در هر نمازي كه مي خوانيم نسبت به نماز قبلي حضور قلب بيش تري داشته باشيم.
پي نوشت :
[1]- علل الشرائع، ج1، ص 232
كتاب پرسش ها و پاسخ هاي نماز، سيد حسن موسوي (مركز تخصصي نماز)