دعاى مستجاب دعائى است كه به مضمون «أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء»(1) به هنگام اضطرار و عقيم ماندن تمام تلاش ها و كوشش ها انجام گيرد، روشن مى شود مفهوم دعا درخواست فراهم شدن اسباب و عواملى است كه از دائره قدرت انسان بيرون باشد، آن هم از كسى كه قدرتش بى پايان و هر امرى براى او آسان است.ولى اين درخواست نبايد تنها از زبان صادر شود، بلكه از تمام وجود او برخيزد، و زبان در اين قسمت، نماينده و ترجمان تمام ذرات وجود انسان و اعضا و جوارح او باشد قلب و روح از طريق دعا پيوند نزديك با خدا پيدا كند، و همانند قطره اى كه به اقيانوس بى پايان بپيوندد اتصال معنوى با آن مبدأ بزرگ قدرت يابد.البته، بايد توجه داشت يك نوع ديگر از دعا داريم كه حتى در موارد قدرت و توانائى نيز انجام مى گيرد، و آن دعائى است كه نشان دهنده عدم استقلال قدرت هاى ما در برابر قدرت پروردگار است.و به عبارت ديگر، مفهوم آن توجه به اين حقيقت است كه اسباب و عوامل طبيعى هر چه دارند از ناحيه او دارند، و به فرمان او هستند، اگر به دنبال دارو مى رويم و شفا از آن مى طلبيم به خاطر آن است كه او آن اثر را به دارو بخشيده (اين نوع ديگرى از دعا است كه در احاديث اسلامى نيز به آن اشاره شده است).كوتاه سخن اين كه دعا يك نوع خود آگاهى و بيدارى دل و انديشه، و پيوند باطنى با مبدأ همه نيكى ها و خوبى ها است، لذا در سخنان حضرت على(عليه السلام)مى خوانيم: لايَقْبَلُ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ دُعاءَ قَلْب لاه: «خداوند دعاى غافل دلان را مستجاب نمى كند».و در حديث ديگر از امام صادق(عليه السلام) به همين مضمون مى خوانيم: «إِنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ لايَسْتَجِيبُ دُعاءً بِظَهْرِ قَلْب ساه».

منبع:

1ـ نمل، آيه 62.

تفسير نمونه، جلد1، صفحه 723.