"جاهل قاصر" كسى است كه در تحصيل علم كوتاهى نكرده است؛ يعنى، در شرايطى است كه امكان دسترسى به حكم خدا براى او وجود ندارد و يا خود را جاهل نمى‏داند و احتمال بطلان اعمالش را نمى‏دهد. اما "جاهل مقصر" كسى است كه در تحصيل علم كوتاهى كرده است؛ يعنى، امكان آموختن و يادگيرى معارف اسلامى و احكام الهى را داشته؛ ولى آنها را ياد نگرفته است. جاهل قاصر در برخى موارد مورد عقاب و عذاب خداوند قرار نمى‏گيرد؛ ولى جاهل مقصر بايسته و سزاوار آن است.

منبع:

مصباح، فوائد الاصول، ج 2؛ خاتمة الكلام فى الجاهل العالم قبل الفصح؛ الثانى، كفاية الاصل خاتمةالاصول، ص 379-374؛ التنقيح فى شرح العروة الوثقى (كتاب الاجتهاد والتقليد)، مسأله 16، ص202-195.