تا سال سوم دوره خليفه دوم مسلمانان فاقد يك مبدأ تاريخي همگاني بودند كه نامه ‏ها و قراردادها و دفاتر دولتي را بنابر آن، تاريخ گذاري كنند. چه بسا نامه‏ هايي كه براي سران نظامي نوشته مي‏ شد، تنها متضمن نام ماهي بود كه نامه درآن ماه نوشته شده است و فاقد تاريخ سال بود. اين كار، علاوه بر نقصي كه در نظام اسلام بود، مشكلاتي هم براي گيرنده‏ ي نامه ايجاد مي‏ كرد، زيرا چه بسا دو دستور متناقض به دست فرمانده‏ ي نظامي و يا حاكم وقت مي‏ رسيد و او، به سبب دوري راه و عدم قيد تاريخ در نامه ‏ها، نمي‏ دانست كدام يك جلوتر نوشته شده است. خليفه براي تعيين مبدأ تاريخ اسلام، صحابه ‏ي پيامبر (ص) را گرد آورد. آنان هر يك نظري دادند. برخي نظر دادند كه مبعث پيامبر مبدأ تاريخ شمرده شود. در اين ميان علي (ع) نظر داد كه روزي كه پيامبر (ص) سرزمين شرك را ترك گفت و به سرزمين اسلام گام نهاد مبدأ تاريخ اسلام باشد. خليفه وقت از ميان آراء، نظر امام (ع) را پسنديد و هجرت پيامبر (ص) را مبدأ تاريخ قرار داد و از آن روز تمام نامه ‏ها و اسناد و دفاتر دولتي به سال هجري نوشته شد. 

آري، درست است كه ميلاد يا مبعث پيامبر (ص) حادثه ‏ي بزرگي است، ولي در اين دو روز، اسلام درخشش چشمگيري نداشته است؛ روز ميلاد پيامبر، خبري از اسلام نبود و روز مبعث، اسلام نظامي و كياني نداشت. ولي روز هجرت، سرآغاز قدرت مسلمانان و پيروزي آنان بر كفر و روز پايه گذاري حكومت اسلام است؛ روزي است كه پيامبر(ص) سرزمين شرك را ترك گفت و براي مسلمانان وطن اسلامي پديد آورد.[*]

 

 

 

منبع:

كتاب فروغ ولايت.آيت الله سبحاني.ص302

* نظريه مقابل معتقد است در زمان خود پيامبر(ص) و به دستور ايشان، هجرت مبدأ تاريخ قرار گرفته است.(سيد جعفر مرتضي عاملي، تحقيقي درباره تاريخ هجري)