هيچ كس نمي تواند به طور دقيق از زمان ظهور آن حضرت سخن بگويد. زيرا غير از خداوند هيچ كس نسبت به آن آگاهي ندارد. و آنچه در برخي از روايات نيز درباره زمان ظهور امام زمان(ع) آمده است، نشانه‌ها و علايمي است كه بر اساس آنها برخي از علما و صاحب نظران اظهار نظرهايي نسبت به نزديك بودن و يا نزديك نبودن زمان ظهور كرده‌اند. البته بعضي از اين بشارتها مي تواند شاهد و قرينه اي بر نزديك بودن ظهور و ايجاد اميد در دلها باشد. ولي با اين حال به طور قاطع نمي توان گفت كه آيا امام عصر(عج) در زماني نزديك ظهور خواهد كرد يا خير.
اما اينكه همه، چه پير و چه جوان، چه زن و چه مرد بايد به ظهور حضرت ولي عصر(عج) اميدوار باشند، سخن درستي است و مژده ظهور هم كار پسنديده اي است و در دعاهاي مربوط به حضرت ولي عصر(عج) آمده است: « انهم يرونه بعيدا و نراه قريبا؛ دشمنان ظهور فرج را دور مي بينند ولي ما(شيعيان) آن را نزديك مي بينيم» و نيز در روايتي سفارش شده است كه هر صبح و شام منتظر ظهور آن حضرت باشيد. بنابراين همه اميدواريم كه روزي شاهد ظهور حضرت باشيم ولي، زمانِ خاصي تعيين كردن كار درستي نيست و از آن به شدت نهي شده است.

البته برخى نيز بر اين باورند كه بسيارى از علايم ظهور اتفاق افتاده و تنها علايم حتمى ظهور باقى مانده است!! پاسخ به اين گروه نيز چنين است كه واقعاً نمي توان اينطور سخنى را بصورت قطعى و كامل در اين مورد گفت؛ زيرا منابع اصلى و قديمى شيعه، معمولاً از نشانه‏ هاى خاص و محدود نام برده‏ اند و بعضى از اين نشانه‏ هايى كه به عنوان علايم اتفاق افتاده مطرح مي شود، در اين منابع وجود ندارد و يا بسيار كم رنگ مطرح شده است. لذا ارائه نظر قطعى در مورد اين نشانه‏ ها، نياز به پژوهش‏هاى علمى و گسترده در همه اين منابع دارد. بنابراين با ديدن اين حوادث، نبايد انتظار به نحو عجولانه باشد، يعنى فكر كنيم با پيدايش فلان حادثه حتماً تا چند روز يا هفته ديگر قيام شروع خواهد شد؛ بلكه اين مسائل، بايد يك بيدارى را در ما به وجود ‏آورد كه يك گام به آن وعده بزرگ الهى نزديك شده ‏ايم و بايد خود را بيش از پيش در مسير اين نهضت جهانى، آماده كنيم.

توجه: ظهور حضرت مهدى(عج)، منوط به اذن الهى است و اذن الهى نيز زمانى است كه شرايط و زمينه‏ هاى ظهور فراهم باشد.
در اين رابطه توجه به چند نكته بايسته است:
يكم. عده ‏اى با توجه به اوضاع و شرايط فعلى حاكم بر جهان به اين باور رسيده‏ اند كه دوره‏ اى كه ما در آن زندگى مي كنيم همان دوره آخرالزمان است كه در روايات به آن اشاره شده است؛ زيرا براى آخرالزمان نشانه‏ هايى گفته شده (مانند گسترش فساد و تفسير دين بر اساس هوا و هوس و...) كه اين نشانه‏ ها در دوره زمانى ما به وقوع پيوسته است. پس زمان كنونى آخرالزمان است و ظهور نيز در اين دوران محقق مي شود. به علاوه با وجود انقلاب اسلامى ايران و زنده شدن نام و ياد امام زمان(عج)، آمادگى و اقبال مردم براى پذيرش ايشان بيشتر شده و اميد به ظهور زيادتر گشته است.
دوم. برخى از علما معتقدند: همان گونه كه غيبت دو مرحله‏ اى بود و غيبت صغرى جهت ايجاد آمادگى مردم براى ورود به غيبت كبرى لازم بود، ظهور نيز ممكن است دو مرحله‏ اى باشد و با ظهور صغرى كه در انقلاب اسلامى ايران تجلى يافته است، مردم با حقيقت قيام امام زمان(عج) آشنايى بيشترى پيدا كرده‏ اند و براى ظهور اصلى و قيام جهانى حضرت آماده مي شوند.
سوم. حركت عمومى كشورها و جوامع به سمت وحدت و همگرايى و به عبارت ديگر توجه به تشكيلات بين المللى و اتحاديه‏ هاى منطقه‏ اى و فاصله گرفتن از جزءگرايى، ملت‏ها را به اين نتيجه رسانده كه براى آينده‏ اى بهتر، بايد مرزها را به حداقل رساند و جهان را دهكده‏ اى كوچك دانست. اين رويداد، آمادگى مردم را براى پذيرش يك حاكميت فراگير، بيشتر كرده است. البته استكبار جهانى تئورى دهكده جهانى را در جهت حفظ منافع خود و تك قطبى شدن جهان پى‏گيرى مي كند اما چه بسا اراده الهى به دست دشمنان خدا نيز انجام گيرد.
چهارم. اجحاف و تجاوز بيش از حد و روز افزون دولت‏هاى استكبارى به كشورهاى فقير به شكل ‏هاى گوناگون از يك سو و لجام گسيختگى فرهنگى و فكرى و علمى؛ مانند بحران هويت، بحران مشروعيت، بحران مدنيت از سوى ديگر، باعث هرج و مرج در زندگى بشر شده است. اين گونه مسائل و مباحث نيز اين واقعيت را اثبات مي كند كه آينده روشن فقط در سايه حاكميت فردى آسمانى است كه احتمالاً ظهورش نزديك است.
پنجم. در بعضي از روايات منقول از اهل بيت عليهم السلام، ادعاي تعيين وقت ظهور برابر با كذب خوانده شده و شيعيان مأمور به تكذيب اين مدعيان گرديده اند؛ چنانكه در توقيع مبارك امام زمان عليه السلام به اسحاق بن يعقوب آمده است: « ... و اما ظهور الفرج فإنه إلي الله تعالي ذكره و كذب الوقّاتون ـــ و اما آشكار شدن فرج وابسته به اراده حق تعالي است و وقت گزاران دروغ گوياني بيش نيستند.»، البته نهي از توقيت نبايد منجر به اين شود كه شيعيان و منتظران، امر ظهور را پديده اي دور از دسترس و مستقل از اراده خويش، كه در آينده اي محتمل و نامعلوم به وقوع خواهد پيوست، بيانگارند. بلكه بايد با حفظ روحيه نشاط و اميد، همواره ظهور را در چند قدمي خويش ببينند و اين همان چيزي است كه در برخي مجامع روايي و پاره اي از متون ديني بدان تصريح شده است چنانكه در دعاي عهد آمده است: « ... اللهم اكشف هذه الغمة عن هذه الامة بحضوره و عجل لنا ظهوره انهم يرونه بعيدا و نريه قريبا ـــ پروردگارا! با حضور ولي و دوست خود اندوه را از دلهاي اين امت بزداي ودر ظهور وي شتاب كن (هرچند) ديگران ظهور حضرتش را دور مي انگارند ولي ما آن را نزديك مي بينيم». 

خلاصه آنكه بيان مطالبي درباره نزديك بودن ظهور نمي تواند توقيت وتعيين زمان خاص باشد و اگر اصل اين نقل و قولها را بپذيريم، بايد به عنوان يك شاهد و قرينه به آنها نگاه كنيم؛ يعني اگر اين نويد ها و بشارتها را در كنار ساير شواهد روايي و قراين تجربي ( اوضاع و احوال روز ) قرار دهيم، مي توانيم اميدوار به نزديكي فرج باشيم. اما در هر حال، زمان قطعي ظهور در دست خداوند متعال است!

مركز پاسخگويي انوار طه