يكى از طلاب قم در محلى سه سال امام جماعت بوده و مخارجش از منبر و وجوهات تأمين مى‏ شده، و در اين مدت از پول منبر و اجاره منزل به عنوان حجة الاسلام به مكه مشرف شده آيا مستطيع بوده و عمل او صحيح بوده يا نه؟ و سال ديگر به عنوان روحانى كاروان مكه مشرف شده و اجير هم شده و قصد نيابت كرده آيا اين حج صحيح بوده است؟ يا وظيفه داشته سال دوم را به عنوان حجّة الاسلام انجام دهد؟ وظيفه فعلى او چيست؟ آيا مى‏ تواند فعلا حجى به عنوان ما فى الذمه اعم از حجة الاسلام و نيابت مستحب و واجب انجام دهد؟‏

 پول منبر و اجاره منزل اگر علاوه بر كفايت براى مؤونه و رجوع به كفايت وافى به مصارف حج بوده مستطيع بوده است و هر دو حج صحيح واقع شده است ولى اگر در حج اول مستطيع نبوده حجّة الاسلام محسوب نمى‏ شود و هر وقت مستطيع شده بايد حجة الاسلام بجا آورد و در موقع حج نيابتى اگر مستطيع نبوده حج نيابتى صحيح است.
پي نوشت:
امام خمينى(ره)، استفتائات، ج‌1، احكام حج، نيابت، س 40