اين كه گفته مي شود خداوند عمر آدمي و بلكه اجل همه موجودات را تعيين كرده است، منافات با فعاليت ها و دخالت عوامل ديگر ندارد. چون تمام اين عوامل و فعاليت ها هم در تقدير و تعيين خداوند آمده اند. همين كه به تعبير شما اقتصاد در عمر آدمي دخالت دارد هم از مقدرات خداوند است، نه خارج از تقدير و تعيين حضرت حق.

خداوند عالم را بر اساس اسباب و مسبباتي خلق كرده است. اينكه شمشير برنده است، تقدير خداوند است و اينكه رگهاي گردن آدميان نرم و قابل پاره شدن است هم تقدير خداوند است و اينكه اگر شمشير بر گردن آدمي فرود آيد، او را مي برد هم از تقدير خداوند است و اينكه يك بازوي قوي مي تواند شمشير را بردارد و بر گردني فرود آورد و آن را قطع كند، اين هم از مقدرات الهي است و اينكه انسان اختيار دارد كه اين اعمال را به جا آورد يا نياورد هم از تقدير خداوند است. اما اينكه آيا خداوند از اينكه آدمي با اختيار خود اين مقدرات الهي را جاري كند راضي هست يا نيست، بحث ديگري است. ممكن است خداوند از اين عمل راضي نباشد ولي مقدرات او اين است كه اين فعل به دست بشر هم شدني است. و به همين جهت خداوند از اموري نهي مي كند و دستور مي دهد به جا نياوريد ولي ما به جا مي آوريم. پس خداوند مقدر كرده است ما هم توان معصيت داشته باشيم و هم توان طاعت، و هم قدرت اختيار يكي از اين دو را، با اين حساب دخالت عوامل مختلف، اختياري و غير اختياري در مقدار عمر آدميان از مقدرات و علم الهي بيرون نيست چون آنچه شدني است از مقدرات خداوند است و هر چه ناشدني است تقدير الهي نيست. و ديگر اينكه تقدير الهي شامل خوب و بد و طاعت و معصيت هر دو مي شود.
 منبع:
  پايگاه حوزه