آيات آخر سوره زلزال، چگونه با آيات احباط وتكفير قابل جمع است؟
مطابق آيات آخر سوره زلزال انسان همه اعمال خود را در قيامت اعم از نيك و بد كوچك و بزرگ مى بيند، اين معنى چگونه با آيات احباط و (تكفير) و (عفو) و (توبه ) سازگار است ؟
زيرا آيات (احباط) مى گويد: بعضى از اعمال مانند كفر تمام حسنات انسان را از بين مى برد (... لئن اشركت ليحبطن عملك...) (زمر - 65) و طبق آيات (تكفير) گاهى (حسنات ) (سيئات ) را از بين مى برد (... ان الحسنات يذهبن السيئات ...) (هود - 114).
و آيات (عفو) و (توبه ) مى گويد: در سايه عفو الهى يا توبه كردن ، گناهان محو مى شوند، اين مفاهيم چگونه با مساءله مشاهده تمام اعمال نيك و بد تطبيق مى كند؟
در پاسخ اين سؤ ال بايد به يك نكته توجه كرد و آن اينكه : دو اصلى كه در آيات فوق آمده است كه مى گويد انسان هر ذره اى از كار نيك و بد را مى بيند به صورت يك قانون كلى است ، و مي دانيم هر قانون ممكن است استثنائاتي داشته باشد، آيات عفو و توبه و حباط و تكفير در حقيقت به منزله استثناء است در اين قانون كلى .
پاسخ ديگر اينكه : در مورد احباط و تكفير در حقيقت موازنه و كسر و انكسارى رخ مى دهد، و درست مانند مطالبات و بدهيها است كه از يكديگر كسر مى شود، هنگامى كه انسان نتيجه اين موازنه را مى بيند در حقيقت تمام اعمال نيك و بد خود را ديده است ، همين سخن در مورد عفو و توبه نيز جارى است ، چرا كه عفو بدون لياقت و شايستگى صورت نمى گيرد، و توبه خود نيز يكى از اعمال نيك است .
منبع:
تفسير نمونه ج27 ص230و231