همان طوري كه كردار انسان تأثير مثبت يا منفي در قلب و دل دارد، غذا نيز از نظر كميت و كيفيت تأثير بسزايي در نورانيت يا سياهي قلب دارد. دل را روشن و باز مي‏كند. به دل توفيق روآوري به خدا مي‏بخشد كه در عبادت تاثير مي گذارد. پرخوري باعث سنگدلي مي‏شود. پيامبر اكرم (ص) فرمود: « دل‏ها را به زياد خوردن و آشاميدن نميرانيد؛ زيرا دل‏ها مانند زراعتي كه بيش از حد آبش دهند، مي‏ميرد». (1) در بعضى از احاديث رابطه ميان غذاى اضافى و سنگدلى و عدم پذيرش موعظه ديده مى‏شود؛ از جمله، در كتاب «اعلام الدّين» از پيغمبر اكرم نقل شده : « از غذاى اضافى بپرهيزيد كه قلب را پر قساوت مى‏كند. از اطاعت حق تنبل مى‏سازد. گوش را از شنيدن پند و اندرز كر مى‏نمايد!». (2) همين معنى در بحارالانوار از بعضى راويان اهل سنّت از پيغمبر نقل شده ‏است. (3) از اين حديث استفاده مى‏ شود كه غذاى اضافى سه پيامد بد دارد: قساوت مى ‏آورد؛ انسان را در انجام عبادات و طاعات تنبل مى‏كند؛ گوش شنوا را در برابر مواعظ از انسان مى‏گيرد! اين مطلب كاملًا قابل حس است كه وقتى انسان غذاى زياد و سنگين مى‏خورد، عبادات را به زحمت به جا مى ‏آورد. نشاطى براى عبادت ندارد. هنگامى كه غذاى ساده و كم مى‏خورد، پيش از اذان صبح بيدار است. نشاط دارد. حال مطالعه و عبادت دارد. همچنين به تجربه ثابت شده است هنگامى كه انسان روزه مى‏گيرد، رقّت قلب پيدا مى‏كند. بيش تر براى شنيدن اندرز آمادگي پيدا مي كند؛ بر عكس هنگامى كه شكم پر است، فكر انسان درست كار نمى‏كند و خود را از خدا دور مى‏بيند. در روايات به رابطه‏ ميان خوردن غذاى حرام و عدم قبولي نماز و روزه و عبادات، اشاره شده است. از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله مى‏خوانيم: «هركسى لقمه‏اى از غذاى حرام بخورد، تا چهل شبانه روز نماز او قبول نمى‏شود. تا چهل روز دعاى‏ او مستجاب نمى‏گردد؛ هر گوشتى كه از حرام برويد، آتش دوزخ براى آن سزاوارتر است؛ حتّى يك لقمه باعث روييدن گوشت مى‏شود!»(4) در روايت مشروحى در تفسير عيّاشى از امام صادق عليه السلام نقل شده درباره اين كه چرا خداوند خون را حرام كرده مى‏فرمايد: «اين كه خداوند خوردن خون را حرام كرده، به خاطر آن است كه سبب جنون و سنگدلى و كمبود رأفت و مهربانى مى‏شود، تا آن جا كه ممكن است فرزند و يا پدر و مادرش را به قتل برساند!». در بخش ديگرى از اين روايت مى‏فرمايد: «امّا شراب، خداوند آن را به سبب تأثير و فسادش حرام كرده. دائم الخمر مانند بت پرست است. بدنش لرزان مى‏شود، نور (معنويّت) او را از بين مى‏برد، شخصيّت او را ويران مى‏سازد!(5). در احاديث اسلامى در ارتباط نوشيدن عسل با صفاى قلب، از اميرمؤمنان على عليه السلام مى‏خوانيم: «الْعَسَلُ شِفاءٌ مِنْ كُلِّ داءَ وَ لا داءَ فيهِ يُقِّلُ الْبَلْغَمَ وَ يُجَّلِى الْقَلْبَ؛ عسل باعث شفاى تمام بيماري ها است و در آن بيمارى نيست، بلغم را كم مى‏كند و قلب را صفا مى‏بخشد». (6)

منابع:

1. بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج ‏69 ، ص 199

2.ميزان الحكمه، محمدي ري شهري،ج 1، ص 18، حديث 589. 

3.بحار، ج 74، ص 182.

4.سفينة البحار، ج 1، مادّه اكل. 

5.مستدرك الوسائل، ج 16، ص163.

6.بحار الانوار، ج 63، ص 294.