آيا صحيح است كه برخي بزرگان همچون شيخ مفيد معتقدند اهل بيت بيستم صفر از شام به سوي مدينه به راه افتاده‌اند؟
برخي انديشمندان بزرگ شيعه همچون: شيخ مفيد در مسارّ الشيعة و بعد از وي، شيخ طوسي در مصباح المتهجد[1] و علي‌بن‌يوسف حلي در العدد القوية[2] و منهاج الصلاح[3] و كَفعَمي در كتاب مصباح،[4] نه‌تنها اشاره‌اي به حضور اهل‌بيت در كربلا نكردهاند، بلكه برخي تصريح كردهاند كه اهل‌بيت در روز بيستم صفر از شام به‌طرف مدينه حركت كردند.
[5] بر اين اساس ابتدا به نظر مي‌رسد اهل بيت، اربعين در كربلا حضور نداشته‌اند. اما با انجام تحقيق، تحليل و دقت گزارشها روشن مي‌شود كه:
در هيچ‌يك از منابع يادشده، «سخن صريحي» دال بر «عدم حضور» اهل‌بيت در كربلا ديده نمي‌شود. بنابراين مي‌توان گفت شايد گزارشهايي از حضور اهل‌بيت در كربلا وجود داشته است (همانند گزارشي كه ابوريحان در كتابش به نام الآثار الاباقيه نقل و تصريح به حضور اهل بيت در كربلا كرده است)، كه يا به دست آنان نرسيده، و يا رسيده است، اما آنان به دلايلي به آن استناد نكردهاند.
لازم به ذكر است، ابوريحان و بعد از او شيخ بهايي، تصريح كردهاند كه در روز اربعين، اهل‌بيت در كربلا بوده‌اند.[6]
پي نوشت: ------------
[1]. شيخ طوسي، مصباح المجتهد، ص787.
[2]. علي‌بن‌يوسف‌بن‌مطهر حلي، العُدَد القوية لدفع المخاوف اليومية، ص219.
[3]. منهاج الصلاح، تلخيص كتاب مصباح المتهجد است كه محدث نوري در كتاب دارالسلام از آن نقل ميكند.
[4]. كفعمي، المصباح، ص510.
[5]. نوري طبرسي، لؤلؤ و مرجان، ص154.
[6]. ر.ك: قاضي طباطبايي، تحقيق دربارة اول اربعين حضرت سيدالشهدا(س)، ص30.