در پاسخ به اين شبهه توجه به چند نكته ضروري است:
اولا: هيچ مانعي ندارد انسان در كارها و مقاصدش از وسايل و امكاناتي كه خدا در اختيار بنده اش قرار داده كمك بگيرد و استفاده كند و اگر كمك گرفتن از آن وسايل شرك بود نبايد خداوند در اختيار بندگانش قرار مي داد و بدان سفارش مي كرد .
خداوند هم در قرآن كمك گرفتن از غير خودش را در چند مورد مطرح فرموده:
1- «تعاونوا علي البر و التقوي»(1) در نيكو كاري و پرهيزگاري با همديگر تعاون و همكاري داشته باشيدكه در اين آيه به كمك كردن به يكديگر دستور ميدهد.
2- از شكيبايي و نماز ياري بجوييد در حالي كه استعانت از نماز و صبر، استعانت از غير خداست، چون نماز فعلي از افعال بنده است همچنين صبر هم بنابر اينكه منظور روزه يا جهاد باشد همانطور كه در بعضي از تفاسير نوشته اند فعلي از افعال بنده است يا اينكه صفتي از صفات بنده است.
3- در سوره ي طه آيه ي 18 كه حضرت موسي در جواب سوال خداوند كه ميفرمايد اين چيست در دست تو ميگويد: اين عصاي من است كه بر آن تكيه ميكنم و برگها را براي گوسفندان با آن ميريزم و براي من در آن حاجتهاي ديگري است كه در اين آيه هم حضرت موسي از عصاي خود براي كمك و ياري جستن استفاده نموده است.
ثانيا: منظور از «اياك نستعين» استعانت و استمداد از خداوند متعال براي توفيق يافتن بر عبادت بيشتر و بهتر است و اينكه عبادت به نحو خالص و خالي از ريا انجام گيرد،چنانچه در غرائب قرآن دارد: «اياك نستعين» يعني آنچه ما به قوه و قدرت خودمان انجام ميدهيم كفايت نميكند.(2)
در تفسيرطبري نيز آورده شده كه معناي «اياك نستعين»يعني اينكه خدايا از تو درباره ي انجام عبادت خودكمك ميجويم.(3) لذا ربط دادن اين آيه به توسل به ائمه امري بيهوده و غلط است چراكه در طلب حاجت از ائمه ما تنهاآنها را به خاطر قربي كه به خداوند متعال دارند واسطه قرار مي دهيم تا آنان با دعا كردن و وساطت در پيشگاه الهي زمينه استجابت دعاي ما را فراهم كنند، نه اينكه آنان مستقلا و بدون اذن الهي بتوانند دعايي را مستجاب يا حاجتي را برآورده سازند.
پس هنگامي طلب حاجت از ائمه معصومين و اولياي الهي با اياك نعبد در تضاد است كه شخص معتقد باشد كه آن حضرات در برابر قدرت خداوند قدرت مستقلي دارند؛ ولي اگر معتقد باشد كه آن بزرگواران به اذن خداوند و يا از طريق دعا كردن و خواستن از او مي‏توانند خواسته انسان ديگري را برآورد به هيچ وجه اشكالي ندارد.
لذاست كه امام صادق (ع) مي فرمايد:
« أَبَى اللَّهُ أَنْ يُجْرِيَ الْأَشْيَاءَ إِلَّا بِأَسْبَابٍ فَجَعَلَ لِكُلِّ شَيْ‏ءٍ سَبَباً وَ جَعَلَ لِكُلِّ سَبَبٍ شَرْحا...»(4)؛ خدا از آن ابا دارد كه چيزها را جز به اسباب آنها روان‏ گرداند، اين است كه براى هر چيز سببى قرار داد، و براى هر سبب شرحى...


پي نوشت
1. سوره مائده،آيه 2
2. غرائب قرآن، ج1 ،ص1
3. تفسير طبري، ج1 ،ص69 چاپ قديم
4. الكافي،انتشارات اسلاميه، ج1، ص183.