اعمالى كه در شب هاى ماه رمضان بجا آورده مى شود چند امر است:

1ـ افطار كردن 

افطار كردن به هنگام دخول وقت مغرب شرعى. و مستحبّ است كه بعد از نماز مغرب افطار كند، مگر آن كه ضعف و ناتوانى بر او غلبه كرده باشد كه توجّه و حضور قلب از او سلب شود، و يا آن كه جمعى منتظر او باشند.

2ـ افطار با غذاها و نوشيدنى هاى پاك و طاهر از حرام و مشتبه به حرام باشد.

بهتر آن است كه به خرماى حلال افطار كند كه پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) فرمود: هر كس با خرماى حلال افطار كند، ثواب نمازش افزون گردد. همچنين امام على(عليه السلام) فرمود: مستحب است با شير افطار كند. افطار كردن به آب و نبات و حلوا و به آب نيم گرم، به هر كدام كه باشد، نيز خوب است كه رسول خدا(صلى الله عليه وآله) با اينها افطار مى كردند.

3ـ دعا هنگام افطار

به هنگام افطار دعاهاى كوتاهى كه از معصومين(عليهم السلام) وارد شده است را بخواند مانند: اَللّـهُمَّ لَكَ صُمْتُ، وَعَلى رِزْقِكَ اَفْطَرْتُ، وَعَلَيْكَ تَوَكَّلْتُ. خدايا براى تو روزه گرفتم و با روزى تو افطار كنم و بر تو توكل كنم. اميرمؤمنان(عليه السلام) به هنگام افطار كردن، اين دعا را مى خواند: بِسْمِ اللهِ، اَللّهُمَّ لَكَ صُمْنا، وَعَلى رِزْقِكَ اَفْطَرْنا، فَتَقَبَّلْ مِنّا، اِنَّكَ اَنْتَ السَّميعُ الْعَليمُ. خدايا براى تو روزه گرفتيم و با روزى تو افطار كنيم پس از ما بپذير كه براستى تو شنوا و دانايى.

4ـ خواندن «اناانزلنا»

خواندن سوره «انّا انزلناه» به هنگام افطار، پاداش بسيارى دارد.

5ـ گفتن: بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرّحَيمِ، يا واسِعَ الْمَغْفِرَةِ، اِغْفِرْلى

در لقمه اوّل به هنگام افطار، بگويد: بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرّحَيمِ، يا واسِعَ الْمَغْفِرَةِ، اِغْفِرْلى، كه امام حسن مجتبى(عليه السلام) فرمود: كسى كه آن را بگويد، خداوند او را بيامرزد.

6ـ دعا كردن

دعا كردن به هنگام افطار نيز بسيار خوب است. در روايتى آمده است كه رسول خدا(صلى الله عليه وآله) مى فرمود: براى روزه دار به هنگام افطارش، يك دعاى اجابت شده، مى باشد. 

7ـ صدقه دادن وافطاري دادن

به هنگام افطار، صدقه دهد و روزه داران را افطار دهد هرچند در صورت عدم توانايى، به تعدادى خرما يا جرعه اى از آب باشد، و افطار دادن از مستحبّات بسيار مؤكّد است كه سزاوار است مؤمنان آن را فراموش نكنند، و در بعضى از كشورهاى اسلامى هنگام افطار در تمام مساجد سفره هاى ساده طولانى گسترده مى شود. از رسول گرامى اسلام(صلى الله عليه وآله) نقل شده است كه هر كس در ماه رمضان، مؤمن روزه دارى را افطار دهد، پاداش آزاد كردن بنده مؤمنى را دارد و سبب آمرزش گناهان او مى شود. وقتى كه اصحاب پرسيدند، توانِ چنين كارى نداريم، فرمود: آن كس كه توان ندارد، مقدارى شير يا قدرى آب و يا تعدادى خرما هم بدهد، خداوند به او چنين پاداشى را عطا مى كند. نيامرزد آنها را جز تو اى بخشاينده و اى بسيار دانا.

8-دعاى افتتاح

دعاى افتتاح به سند معتبر از حضرت صاحب الأمر - امام زمان (ارواحنا فداه) - نقل شده است كه به شيعيان نوشتند: در هر شب از ماه مبارك رمضان اين دعا را بخوانيد كه دعاى اين ماه را فرشتگان مى شنوند و براى صاحبش استغفار مى كنند.

منبع:

مفاتيح نوين/اعمال مشترك شب هاى ماه مبارك رمضان