اعتقاد به امامت دوازده تن در عهد رسالت وجود داشته يا پس از وفات امام حسن عسكري (ع) پيدا شده است؟

اعتقاد به خلافت همه دوازده تن از قريش ـ يا از بني هاشم ـ در عصر پيامبر مطرح بوده است، ولي آشنايي جمعي تشيع به اسامي و هويت آنان به تدريج انجام گرفته است، زيرا هر امامي، وصي و امام بعدي خود را معين و معرفي مي نمود. 

توضيح اين كه دلايل قاطع نشان مي دهد كه پيامبر اسلام (صلّي الله عليه وآله وسلّم ) امامت و رهبري علي (عليه السلام) را درمواقع مختلف و بالأخص در روز غدير اعلام كرد، و تشيع - به معني رهبري علي (عليه السلام)- به صورت يك اصل اعتقادي درآمد، همچنان كه امامت و پيشوايي دو نور ديده خود، حسن و حسين (عليهما السلام) را نيز در عصر خود مطرح كرده و فرموده است:« اَلْحَسَنُ وَالْحُسَيْنُ إِمامانِ قاما أَوْ قَعَدا ».(1)« حسن و حسين هر دو پيشواي امت هستند، خواه زمام امور را رسماً به دست بگيرند و خواه خانه نشين باشند ».

پس از شهادت حسين بن علي (عليهما السلام) و رسوايي خلافت امويان، ديدگان امّت متوجه فرزند وي امام سجاد (عليه السلام) شد و پس از وي، امام باقر و امام صادق (عليهما السلام) احياگر سنّت پيامبر (صلّي الله عليه وآله وسلّم ) و پيشواي محدّثان و فقيهان گشتند ، و به همين ترتيب ، هر امامي در عصر خود با وجود تمامي خفقان ها و تنگناها، وظيفه خود را در حد امكان انجام داد تا به امامت امام عصر (عج) و غيبت كبري منتهي شد و در مقابل شيعيان نيز به امامت آنان اعتقاد راسخ داشتند. تصور اين كه اعتقاد به امامت امامان در دوران حضرت عسكري (عليه السلام) شكل گرفته باشد، ناشي از ناآگاهي از تاريخ تشيع است.

پي نوشت:

1. الرسالة في نصيحة العامة، نگارش ابواسعد، المحسن بن كرامة بيهقي، ص 18 و 68; احقاق الحق:26/48.

(كتاب راهنماي حقيقت.آيت الله سبحاني. صفحه 311-312)