برخى اسماعيل را نياى همه عرب دانسته‌اند[1]; ولى مشهور نسب شناسان او را پدر عرب حجاز مى‌دانند كه عرب «مُسْتَعْرِبَه» گفته مى‌شوند، زيرا عرب «عاربه» كه عمالقه و جُرْهُم از آنان بودند پيش از اسماعيل در عربستان مى‌زيستند.[2] مورخان درباره ازدواج و نسل حضرت اسماعيل كه منجر به پيدايش عرب مستعربه شده نوشته‌اند:
اسماعيل ابتدا با دخترى از جُرْهُم ازدواج كرد و پس از مدتى وى را به سفارش ابراهيم كه رفتار او را نپسنديده بود طلاق داد و دختر مضاضِ جُرهُمى را به ازدواج خود درآورد و از او داراى 12 يا 13 پسر شد.[3] وى 4 زن ديگر را به همسرى گرفت و از هريك داراى 4 پسر شد. فرزندان اسماعيل تا زمان عدنان‌بن‌داود پيوسته از بزرگان و واليان امر و حافظان[4] كعبه بودند، امور دينى و حجّ را براى مردم اقامه مى‌كردند و هرگز بت نپرستيدند.[5] اسماعيل كه خود عرب زبان نبود، زبان عربى را از قبايل جُرْهُم آموخت; او اوّل كسى بود كه به عربى فصيح سخن گفت.[6]

پي نوشت: -------------------
[1] . ابن هشام، السيرة النبويه، ج‌1، ص‌7.
[2] . جمهرة انساب‌العرب، ص7; ابن كثير دمشقي، البدايه والنهايه، ص122.
[3] . يعقوبي، تاريخ يعقوبى، ج‌1، ص‌26; طبري، تاريخ طبرى، ج‌1، ص‌155.
[4] . يعقوبي، تاريخ يعقوبى، ج‌1، ص‌222; مسعودي، مروج الذهب، ج‌1، ص‌58‌ـ‌60.
[5] . علامه مجلسي، بحارالانوار، ج‌3، ص‌252; همو، حياة القلوب، ج‌1، ص‌139‌ـ‌140.
[6] . ابن كثير دمشقي، البداية و النهايه، ج‌1، ص‌177; طبري، تاريخ طبرى، ج‌1، ص‌155.