آيا از نظر دين مقدس اسلام، معيار خاصى براى نامگذارى كودك وجود دارد؟
بله. با توجه به اهميت نام و اثر آن بر شخصيت كودك امامان معصوم عليهم السلام به اين مسأله توجه جدى داشته اند؛ به گونه اى كه حتى پيش از تولد فرزند، براى او نامى بر مى گزيده، و به پيروان خود نيز چنين توصيه كرده اند.
در روايتى از امام صادق عليه السلام آمده است كه «فرزندان خود را پيش از تولد نامگذارى كنيد»؛ (1) همان گونه كه پيامبر گرامى صلى الله عليه و آله، فرزند فاطمه عليه االسلام را پيش از تولد، محسن نام نهاد.
در انتخاب نام فرزند خود، نكات ذيل را در نظر بگيريد:
1. به محتوا و معناى نام كودك توجه داشته باشيد. ممكن است نامى از جهت لفظ و آهنگ زيبا باشد؛ اما معنايى نداشته باشد. به طور قطع فرزند شما در آينده از معناى نام خود سؤال خواهد كرد و ديگران نيز از او مى پرسند و اگر بى معنا باشد، از والدين خود شكوه خواهد كرد.
مشكل هنگامى دو چندان مى شود كه نام فرزند معناى زشتى داشته باشد كه به طور قطع احساس حقارت خواهد كرد؛ به همين دليل، رسول گرامى اسلام، نامهاى با معناى زشت را تغيير مى داد.
آن بزرگوار با نامهايى چون حجر (سنگ)، ذئب (گرگ)، كلب (سگ)، كليب (توله سگ)، هيثم (بچه كركس)، عنتر (خرمگس) و... موافق نبود و آنها را تغيير مى داد.
حضرت نام قليل (كم) را به كثير (فراوان)، عاصيه (گناهكار) را به جميله (زيبا)، عبدالعزى (بنده بت) را به عبدالله (بنده خدا)، و عبدالشمس (بنده خورشيد) را به عبدالوهاب (بنده بخشنده) تبديل كرد.
ممكن است خود نام و معناى آن مشكلى نداشته باشد؛ اما مانند اسكندر و چنگيز و تيمور يادآور جنايت و خونريزى باشد.
2. دست كم يكى از فرزندان خود را با نام زيباى «محمد» بناميد. حضرت فرمود:
كسى كه 4 فرزند داشته باشد و برخى از آنها را به نام من ننامد، در حق من جفا كرده است. (2) نهادن نام امامان و معصومان بر فرزند، باعث بركت زندگى مى شود. براساس روايات، «در خانه اى كه نام محمد، احمد، على، حسن، حسين، جعفر، طالب، عبدالله و فاطمه باشد، فقر داخل نمى شود». (3)
3. بكوشيد نامهاى ارزشى و منطبق با فرهنگ ملى - اسلامى را بر فرزند خود بگذاريد؛ البته مقصود از فرهنگ ملى، اسامى ايرانى الاصل عجيب، و فرهنگ اسلامى، نامهاى پيچيده و غير متداول نيست.
انتخاب نامهاى غربى و ناسازگار با فرهنگ خودى، نشانه خود كم بينى و در واقع براى پر كردن چاله هاى شخصيتى است. گر چه خودباختگان، اين گونه نامها را بيشتر مى پسندند، توجه داشته باشيد كه در جامعه و بين نزديكان شما افرادى ارزش مدار نيز وجود دارند كه اين گونه نامها را نمى پسندند و ممكن است در برخورد آنان با فرزند شما تأثيرگذار باشد.
نام فرزندان ما بايد آنان را به سمت بندگى خداوند بكشاند. شخصى درباره نام فرزند خود با امام صادق عليه السلام مشورت كرد، حضرت فرمود:
سمه باسماء من العبوديه. (4)
4. بر فرزندتان نام زيبا بنهيد. امام كاظم عليه السلام فرمود:
نخستين نيكى پدر اين است كه براى فرزندش نام زيبايى را برگزيند. (5)
5. به تناسب نام و نام خانوادگى توجه داشته باشيد و در صورت امكان، نام را بر فرزند خود بگذاريد كه با فاميل، تركيب زيبا و پر محتوايى را بسازند؛ مانند كيمياى معرفت، ريحانه بهشتى، مائده آسمانى، نسيم بهارى، جواد بخشنده، كوثر محمدى و....
براى فاميل دو جزئى، نام يك جزئى و براى فاميل يك جزئى، نام دو جزئى مناسبتر است.
6. در انتخاب اسم به اين نكته نيز توجه كنيد كه تا حد امكان، زمينه تبديل و تحريف و دم بريده كردن آن وجود نداشته باشد.
7. از قرار دادن نامهاى دشوار و طولانى كه ممكن است به چند صورت نوشته يا خوانده شوند، بپرهيزيد.
منابع:
1. همان[ا.ط]، ص 18.
2. حسين نورى، مستدرك الوسائل، ج 15، ص 129.
3. كلينى، فروع كافى، ج 6، ص 19.
4. همان.
5. حر عاملى، وسائل الشيعه، ج 15، ص 122.