اين سوال در واقع به تعارض ظاهري بين آغاز نزول قرآن و آغاز بعثت پيامبر اكرم (ص) اشاره دارد. از طرفي معتقديم شب قدر در ماه مبارك رمضان شب نزول قرآن است، از طرف ديگر بعثت پيامبر در 27 رجب واقع شده و مي دانيم كه پنج آيه اول سوره علق در شب بعثت بر پيامبر اكرم(ص) نازل شد و اين آيات اولين آيات نازل شده هستند. حال اين دو واقعه چگونه با هم جمع مي شوند؟ ما در اينجا از دو ديدگاه متفاوت به اين سوال پاسخ مي دهيم كه در واقع دو نظريه متفاوت درباره چگونگي نزول قرآن است.
ديدگاه اول كه مطابق نظريه آيه الله معرفت درباره چگونگي نزول قرآن است:
 بعثت پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله طبق اعتقاد شيعه در 27 رجب با نزول پنج آيه اول سوره علق آغاز گرديد. در سه سال اول بعثت، دعوت به‏ گونه سرّى انجام مى‏ گرفت و هنوز براى اسلام كتابى نازل نشده بود. در روايات آمده است كه خداي متعال در روز دوشنبه در غار حراء حضرت محمد صلي الله عليه و اله را برسالت بر انگيخت و آنجا اولين مكاني بود كه قرآن در آن نازل شد و پيامبر با آيات اول سوره علق مورد خطاب قرار گرفت. پس از بعثت پيامبر و نزول آيات اول سوره علق تا سه سال ديگر آيه اي نازل نشد. كه اين سه سال را سالهاي فترت وحي مي نامند و پس از اين سه سال در شب قدر نزول قرآن آغاز شد و همزمان بعثت پيامبر و دعوت ايشان با نزول آيه«فَاصْدَعْ بِما تُؤْمَرُ ...» علني گرديد و پيامبر صلّى اللّه عليه و آله به اعلام علنى دعوت مأموريت يافت و نزول قرآن آغاز شد.[1] اين اتفاق در شب قدر يعني يكي از شبهاي 19، 21 و يا 23 ماه رمضان سه سال پس از بعثت واقع شد.
بنابراين پنج آيه اول سوره علق در 27 ماه رجب همزمان با بعثت پيامبر اكرم(ص) نازل شد و سه سال پس از اين واقعه در شب قدر نزول قرآن بصورت پيوسته آغاز گرديد و تا 20 سال بعد يعني رحلت نبي اكرم(ص) نزول تدريجي قرآن ادامه داشت.
ديدگاه دوم كه مطابق نظريه علامه طباطبايي درباره چگونگي نزول قرآن است:
مطابق اين ديدگاه نزول قرآن در شب قدر اشاره به نزول دفعي قرآن دارد. و نزول قرآن در شب بعثت پيامبر (ص) آغاز نزول تدريجي آنست. به اعتقاد علامه طباطبايي قرآن داراي حقيقتي است كه در شب قدر بر قلب پيامبر نازل شد. در واقع قرآن داراي وجود و حقيقتي است كه در پس پرده وجود ظاهري خود پنهان و از ديد و درك معمولي به دور است. قرآن در وجود باطني خود از هرگونه تجزيه و تفصيل عاري است نه جزء دارد و نه فصل و نه آيه و نه سوره بلكه يك وحدت حقيقي به هم پيوسته و مستحكمي است كه در جايگاه بلند خود استوار و از دسترس همگان به دور است. قرآن در شب قدر با همان وجود باطني و اصلي خود كه داراي حقيقت واحدي است، يكجا بر قلب پيامبر  صلي الله عليه و آله فرود آمد، سپس تدريجاً با وجود تفصيلي و ظاهري خود در فاصله زماني و در مناسبت‌هاي مختلف و پيش‌آمدهاي گوناگون در مدت نبوت نازل گرديد. اما 27 رجب آغاز نزول تدريجي قرآن است و اين دو مبحث كاملا از هم جدا بوده و ارتباطي به يكديگر ندارد؛ چرا كه يكي به نزول تدريجي و ديگري به نزول دفعي قرآن بر قلب پيامبراكرم(ص) اشاره دارد.[2]
بنابراين يا بايد اين ديدگاه را بپذيريم كه پنج آيه اول سوره علق در شب مبعث نازل شد اما چون سه سال بعد از آن هيچ آيه اي نازل نشد و پس از سه سال اولين بار در شب قدر همزمان با علني شدن دعوت پيامبر نزول آيات قرآن آغاز شد؛ شب قدر را شب نزول قرآن در نظر مي گيريم كه به معناي آغاز نزول تدريجي قرآن است. يا بايد مطابق ديدگاه علامه بپذيريم كه نزول دفعي قرآن در شب قدر بر قلب پيامبر واقع شده است و نزول تدريجي قرآن از شب بعثت يعني 27 رجب با نزول پنج آيه اول سوره علق شروع گرديده است.
پي نوشت:
[1] . التمهيد في علوم القرآن، محمد هادى معرفت‏ ، مؤسسة النشر الاسلامى‏، قم،1415، ج‏1، ص: 108
[2] . ترجمه تفسير الميزان، دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ مدرسين حوزه علميه قم ،1374ش ، ج‏2، ص: 23-22