پيامبر گرامي اسلام، چون انسان كامل بودند لذا از هر لحاظ در بالاترين درجه از درجات، انساني قرار داشتند، اخلاق و جذابيّت رفتاري او به قدري بود كه هر انساني به محض ديدارش شيفته و شيداي فضايل و بزرگواري‏ هاي او مي ‏شد. از ويژگي ‏هاي مهم او امانت‏داري بود به جهت اين صفت پسنديده در جواني و قبل از بعثت در شهر مكه به او توسط مشركان و اعراب ملقّب به لقب امين شده بود، امانت داري و درست‏كاري پيامبر براي تمامي بزرگان عرب و قبايل مكه به اثبات رسيده بود.
ويژگي ‏هاي عالي انساني و اوصاف حميده و اخلاق نيكو و پسنديده، چونان نوري در وجود حضرتش مي‏ تابيد و مردم جزيرة العرب و قبايل مختلف مكه بيشتر مجذوب و دلداده ‏ي حسن خلق پيامبر بودند،[1] حضرتش داراي بياني شيوا و گفتاري جذاب و شيرين و رسا داشت و بسيار با طبقات فرو دست جامعه و مستضعفان و محرومان و يتيمان مهربان بود و متواضع، بهتر است ويژگي ‏هاي پيامبر اكرم (صلي اللَّه عليه وآله) را بر اساس قرآن و روايات بررسي كنيم:

ديلمي در كتاب ارشاد القلوب نقل كرده كه رسول خدا (صلي اللَّه عليه وآله) لباس خود را وصله مي‏ زد، و كفش خود را مي ‏دوخت و گوسفندان را خود مي ‏دوشيد و با بردگان هم‏ غذا مي ‏شد و بر زمين مي‏ نشست و بر درازگوش سوار مي‏ شد، بدون هيچ قيدي مايحتاج خانه‏ اش را از بازار تهيّه مي ‏كرد و به خانه مي‏ برد با غني و فقير يكسان مصافحه مي ‏كرد و دست خود را نمي‏ كشيد تا طرف مقابل دستش را بكشد و به هر كس سلام مي‏ نمود و در آن بر همگان سبقت مي‏ جست .. مخارج زندگي ‏اش بسيار سبك بود و داراي طبع بزرگ و خوش معاشرت بود، خوش رو و هميشه تبسمي بر چهره داشت اندوه‏گين بود و متفكر، بدون اظهار آن در چهره و در رفتارش - تواضع داشت بدون ذلّت - و از اسراف پرهيز داشت، سخاوت‏مند بود. مهربان و دلسوز بر تمامي مسلمين بود و چندان مي ‏خورد كه سير نشود و هرگز از روي طمع دست به سوي كسي دراز نمي‏ كرد. به آينه نگاه مي ‏كرد و موي سرش را درست مي‏ كرد، خلاصه اين كه حضرت تمام آداب اجتماعي و فردي را در حدّ شأن و مقام نبوّت كه مرتبه‏ ي كمال انسانيّت و سرآمد تمام انسانها بود رعايت مي ‏كرد و هيچ نقص و كم‏بودي در رفتار ظاهري و سلوك باطني وي وجود نداشت، بدون اذن اصلاً وارد خانه‏ ي كسي نمي ‏شد، پاي خويش را دراز نمي ‏كرد.

از ديگر ويژگي ‏هاي مهمّ رسول خدا(ص)، عبادت حضرت بود كه مي تواند براي ما الگو و اسوه باشد. اگرچه قرآن، رسول خدا را از هر لحاظ به عنوان اسوه و بهترين الگو معرفي مي ‏نمايد، كه براي بشريّت مي‏ تواند باشد: "لقد كان لكم في رسول‏اللَّه اسوةٌ حسنه ...". اما شايد عالي ‏ترين و مهم‏ترين ويژگي كه بتوان از ميان تمام اوصاف حميده رسول خدا(ص) بيان كرد، همان بيان قرآن است كه خداوند متعال با اعجاب و بزرگ شمردن از آن ياد مي ‏كند و آن برخورداري از اخلاق نيك و سرشت عالي انساني است:"انك لَعَلي خلق عظيم"[2] اخلاق فردي و سيرت شخصي حضرت بسيار نيك بود بطوري كه رايحه اين اخلاق و رفتار در جامعه منتشر مي‏ شد و افراد اجتماع را تحت تأثير قرار مي‏ داد. و مي توان گفت تمام اوصاف ديگر از اين خلق برمي ‏خواست.[3]

پي نوشت: ----------------------
[1] . رجوع شود به: خطبه‏ ي 96 نهج البلاغه، خطبه ‏ي 72، ويژگي‏ هاي پيامبر از زبان امام علي (عليه السلام)، و خطبه 108 105.
[2] . قرآن كريم، سوره ‏ي قلم، آيه ‏ي 4، و سوره‏ ي احزاب، آيه ‏ي 21..
[3]. علامه‏ ي طباطبائي، محمدحسين، سنن النبي، ص 235.