از نتايج و پيامدهاي قيام عاشورا، اصلاح نظام حكومتي و معرفي معيار رهبري و فرق بين خليفة الله و حاكمان غاصب بود. اين قيام قدرت واقعي اسلام را نشان داد و به مردم توان تشخيص حق از باطل عطا كرد.
علامه‏ي شهيد شيرازي در اين باب مي‏افزايد:
اسلام در مسأله‏ي خلافت و رهبري، نظري صريح و روشن دارد و آن عبارت است از اين كه جانشين پيامبر صلي الله عليه و آله و رهبر مردم كسي است كه پيامبر درباره‏ي او تصريح (و واجد شرايط) باشد. اما پس از رحلت پيامبر (ص)، اين مقياس، كه از روح اسلام سرچشمه گرفته بود، كنار گذاشته شد و هر كس كه رياست مسلمانان را به دست مي‏گرفت «خليفة الله» و جانشين رسول خدا صلي الله عليه و آله ناميده مي‏شد. عنوان «خلافت» هنگامي بيش از هر وقت ديگر خنده‏آور بود كه يزيد بن معاويه آن را به خود بست؛ زيرا سرسخت‏ترين دشمنان اسلام و رسالت، مدعي جانشيني رسول خدا صلي الله عليه و آله شده بود!
ولي امام حسين با انقلاب مقدس خود، تار و پود اين نقشه‏ها و فريب كاري‏ها را از هم گسست، و افكار عمومي مسلمين را در مورد رهبري جهان اسلام - كه از آن به «خلافت» تعبير مي‏شود - دوباره به مقياس صحيح بازگردانيد و ثابت كرد كه خليفه‏ي رسول خدا صلي الله عليه و آله كسي است كه رسول خدا صلي الله عليه و آله او را صريحا تعيين كرده است. اما كساني كه با زور شمشير، رياست مسلمانان را به عهده گرفته‏اند «رئيس» هستند، [اما] «خليفه» و «جانشين پيامبر (ص)» نيستند، و چه بسيار فرق است ميان «رئيس مسلمانان» و «خليفه‏ي مسلمين».
و لذا، تأثير انقلاب حسين عليه‏السلام بر معنويات عباسيان و عثمانيان كم‏تر از تأثيري نبود كه روي معنويات امويان گذاشت؛ زيرا انقلاب عاشورا قدرت معنوي تمام خلفاي جور را به طور مساوي از بين برد و پرده از روي حقه‏ها و تزويرهاي آنان برداشت و به همين جهت بود كه تمام خلفاي جور يكسان با امام حسين عليه‏السلام مي‏جنگيدند و حتي عباسيان كه سرير خلافت را به عنوان طرف داري از امام حسين عليه‏السلام از چنگ بني اميه درآوردند تا بر كرسي خلافت نشستند، جنگ با امام حسين عليه‏السلام را آغاز كردند و اگر چه دستشان به خود امام حسين عليه‏السلام نمي‏رسيد، ولي به قبر حضرتش و زايران او و فرزندان و شيعيانش دست رسي داشتند و لذا، هر گاه بنايي روي قبر حضرت سر پا مي‏شد، آن را خراب مي‏كردند و هر جا كه پرچمي براي زايران قبرش بلند مي‏شد، آن را پراكنده مي‏ساختند و هر جا كه از او و فرزندان حضرت اسمي بر سر زبان‏ها مي‏افتاد آن را نابود مي‏ساختند و هر جا كه از طرف داران و شيعيان حضرتش صدايي بلند مي‏شد، در حلقومشان خفه مي‏كردند.

منبع:

پيامدهاي عاشورا
سيد ابوالفضل اردكاني