اگر دو نفر راجع به معامله ای گفتگو کرده و به توافق برسند و مشتری مبلغی را به عنوان بيعانه به فروشنده بپردازد و راجع به آن، سند کتبی تنظيم کنند و در آن شرط نمايند که اگر يکی از آنان از تمام کردن معامله خودداری کند بايد مبلغی به ديگری بپردازد، آيا اين مدرک به تنهايی به عنوان سند بيع محسوب می شود؟ به اين معنا که مجرّد توافق و اراده طرفين بر انجام بيع، برای انعقاد و تحقّق آثار آن کافی باشد تا اين که اگر يکی از آنان از قطعی کردن معامله خودداری کند، طرف ديگر حق داشته باشد او را ملزم به عمل به شرط نمايد؟

جواب:

مجرّد قصد بيع يا توافق بر آن و يا وعده انجام آن هرچند با نوشتن سند کتبی راجع به آن همراه باشد، بيع محسوب نمی شود و برای تحقّق آن هم کافی نيست و شرط هم تا در ضمن عقد و معامله نباشد و يا عقد مبتنی بر آن منعقد نشود اثری ندارد، بنا بر اين تا بيع و نقل و انتقال بر وجه صحيح شرعی منعقد نشود، هيچ يک از طرفين نسبت به طرف ديگر از جهت توافق و وعده انجام معامله، حقّی پيدا نمی کنند.

پی نوشت:   

آیت الله خامنه ای، اجوبة الاستفتائات، احکام خرید و فروش، شروط عقد، س1474