در ابتدا گفتني است؛ در بدن انسان دو سلسله اعصاب نباتى وجود دارد كه تمام فعاليت هاى بدن را كنترل مي كنند: "اعصاب سمپاتيك" و "اعصاب پاراسمپاتيك". اين دو رشته اعصاب در سراسر بدن انسان و در اطراف تمام دستگاه‏ ها و جهازات داخلى و خارجى گسترده‏ اند، وظيفه اعصاب سمپاتيك" تند كردن" و به فعاليت واداشتن دستگاه‏ هاى مختلف بدن است، و وظيفه اعصاب" پاراسمپاتيك"" كند كردن" فعاليت آن ها است، در واقع يكى نقش" گاز" اتومبيل و ديگرى نقش" ترمز" را دارد، و از تعادل فعاليت اين دو دسته اعصاب نباتى، دستگاه هاى بدن به طور متعادل كار مي كند.
گاهى جريان‏ هايى در بدن رخ مي دهد كه اين تعادل را به هم مي زند، از جمله اين جريان ها مسئله" ارگاسم" (اوج لذت جنسى) است كه معمولا مقارن خروج منى صورت مي گيرد.
از جمله امورى كه مي تواند اعصاب سمپاتيك را بكار وادارد و تعادل از دست رفته را تامين كند تماس آب با بدن است و از آن جا كه تاثير" ارگاسم" روى تمام اعضاى بدن به طور محسوس ديده مي شود و تعادل اين دو دسته اعصاب در سراسر بدن به هم مي خورد دستور داده شده است كه پس از آميزش جنسى، يا خروج منى، تمام بدن با آب شسته شود و در پرتو اثر حيات بخش آن، تعادل كامل در ميان اين دو دسته اعصاب در سراسر بدن برقرار گردد.
امام على بن موسى الرضا عليه السلام فرموده اند:«ان الجنابة خارجة من كل جسده فلذلك وجب عليه تطهير جسده كله»[1]؛« جنابت از تمام بدن بيرون مى‏ آيد و لذا بايد تمام بدن را شست»
البته فايده غسل منحصر به اين نيست بلكه غسل كردن علاوه بر اين يك نوع عبادت و پرستش نيز مي باشد كه اثرات اخلاقى آن قابل انكار نيست و به همين دليل اگر بدن را بدون نيت و قصد قربت و اطاعت فرمان خدا بشويند غسل صحيح‏ نيست در حقيقت به هنگام خروج منى يا آميزش جنسى، هم روح متاثر مى ‏شود و هم جسم، روح به سوى شهوات مادى كشيده مى‏ شود، و جسم به سوى سستى و ركود، غسل جنابت كه هم شستشوى جسم است و هم به علت اين كه به قصد قربت انجام مى‏ يابد شستشوى جان است، اثر دوگانه‏ اى در آن واحد روى جسم و روح مى ‏گذارد تا روح را به سوى خدا و معنويت سوق مى‏ دهد، و جسم را به سوى پاكى و نشاط و فعاليت.
از همه اين ها گذشته، وجوب غسل جنابت يك الزام اسلامى براى پاك نگه داشتن بدن و رعايت بهداشت، در طول زندگى است زيرا بسيارند كسانى كه از نظافت خود غافل مى‏ شوند ولى اين حكم اسلامى آن ها را وادار مى‏ كند كه در فواصل مختلفى خود را شستشو دهند و بدن را پاك نگاه دارند، اين موضوع اختصاصى به مردم اعصار گذشته ندارد، در عصر و زمان ما نيز بسيارند كسانى كه به علل مختلفى از نظافت و بهداشت تن غافل مي شوند ولي اين حكم اسلامي آن ها را وادار مي كند كه در فواصل مختلفي خود را شستشو دهند و بدن را پاك نگاه دارند.
مجموع جهات سه‏ گانه فوق روشن مى‏ سازد كه چرا بايد به هنگام خروج منى (در خواب يا بيدارى) و هم چنين آميزش جنسى (اگر چه منى خارج نشود) غسل كرد و تمام بدن را شست. [2]

پي نوشت:
[1] - وسائل الشيعه جلد اول صفحه 466
[2] - مكارم شيرازى ناصر، تفسير نمونه‏، تهران، دار الكتب الإسلامية، 1374 ش‏، اول‏، ج‏4، ص 292
كتاب پرسش ها و پاسخ هاي نماز، سيد حسن موسوي (مركز تخصصي نماز)