شخصی کالايی را از فردی خريداری کرده است به اين شرط که در طی دو ماه همه پول آن را بپردازد و مشتری تا آن زمان، خيار فسخ داشته باشد، ولی مشتری کالا را بعد از هفت ماه از تاريخ معامله به فروشنده بازگردانده است و فروشنده هم آن را پذيرفته به اين شرط که درصدی از پول کالا به سبب تأخير در فسخ از مدّت مقرّر که باعث ورود خسارت تخمينی شده است، کم شود، زيرا اگر معامله در مدّت مقرّر خود فسخ می شد، فروشنده کالا را درهمان زمان می فروخت و از پول آن در تجارت های ديگر بهره می برد، سؤال اين است که آيا مشتری حق فسخ معامله را بعد از گذشت مهلت خيار دارد؟ و بر فروشنده قبول آن واجب است؟ و آيا فروشنده حق دارد قبول فسخ را معلّق به کسر درصدی از پول کالا کند؟

جواب:

ذوالخيار بعد از گذشت مدّت خيار، حقّ فسخ و پس دادن کالا را ندارد و همچنين نمی تواند فروشنده را ملزم به قبول فسخ کند، بله جايز است بر اقاله توافق کنند، ولی فروشنده نمی تواند قبول اقاله را مشروط به کسر درصدی از پول کند و در صورتی که با کم کردن از پول مشتری اقاله کند، باطل است.

پی نوشت:   

آیت الله خامنه ای، اجوبة الاستفتائات، احکام خرید و فروش، احکام خیارات، خيار تخلّف شرط، س1567