تاريخ ولادت و سن مسلم بن عقيل هنگام شهادت چقدر بوده است؟
مسلم بن عقيل يكي از اصحاب برجسته امام حسين عليهالسلام است. منابع تاريخي درباره زمان ولادت مسلم و سن او در هنگام شهادت ساكتاند. ازاينرو نمي توان تاريخ دقيق ولادت او را مشخص كرد. تنها مطلبي كه درباره سال ولادت مسلم يافت مي شود، نكته اي است كه مرحوم ميرزاخليل كمره اي در كتابش آورده است: «مي گويند در سال اسلام آوردن عقيل، مسلم متولد شد، و او را بدين جهت مسلم نام نهادند».[1] اما او سندي براي اين مطلب ذكر نكرده است. به فرض آنكه اين مطلب مستند هم باشد، در سال اسلام آوردن عقيل هم اختلاف نظر هست[2] و بهطور واضح نمي دانيم كه عقيل در چه سالي اسلام آورده است. ازاين رو نمي توان بهطور دقيق سال ولادت مسلم را مشخص كرد.
به گزارش واقدي، مسلم در فتوحات اسلامي در ايام خلافت عمربن خطاب مانند فتح بَهَنْساء[3] شركت داشته است.[4] واقدي درباره حكمراني مسلم در منطقة بَهَنْساء پس از فتح آن مي نويسد:
پس از فتح بَهَنْساء و استقرار آرامش، خالد [بنوليد] (فرمانده سپاه اسلام) اداره سرزمين بَهَنْساء را به افرادي از صحابه از جميع قبايل واگذار كرد و خود با دوهزار سوار بهطرف سرزمين صعيد رفت. اين قبايل عبارت بودند از: بنيهاشم، بنيمطلب، بني مَخزوم، بني عبدالدّار، بني زهره، بنينِزار، بني جُهَيْنَه، اوس، خزرج، مَذْحِج و... . امير ايشان مسلم بن عقيل بود. مسلم بن عقيل تا زمان خلافت عثمان، والي آن ديار بود و بعد از او محمدبن جعفربن ابي طالب والي شد.[5]
با توجه به اينكه عقيل تنها يك فرزند به نام مسلم داشته است،[6] نتيجه مي گيريم كه اين مسلم بن عقيل، همان شخصيت مورد بحث ماست. بهطور طبيعي كسي كه فرماندهي چنين گروهي با چنان تركيب و اعضايي را بر عهده داشته، در سن رشد و كمال بوده است.
پي نوشت: ------------------
[1]. ميرزاخليل كمره اي، تنها عنصر شجاعت مسلمبنعقيل، ص106.
[2]. برخي اسلام وي را قبل از صلح حديبيه ميدانند (ابناثير، اسد الغابة، ج3، ص561؛ ابنكثير، البداية و النهاية، ج8، ص52)؛ اما برخي ديگر مسلمان شدن عقيل را مربوط به يك سال و اندي پس از آن، يعني اوايل سال هشتم هجري ميدانند (ابنسعد، الطبقات الكبري، ج4، ص43). برخي هم گفتهاند وي بعد از فتح مكه اسلام آورد (بَلاذُري، انساب الاشراف، ج2، ص237).
[3]. بَهَنْساء شهري است در كنارة غربي رود نيل كه منطقة وسيعي نيز به آن منسوب است (ياقوت حموي، معجم البلدان، ج1، ص612).
[4]. محمدبنعمر واقدي، فتوح الشام، ج2، ص284 و 304.
[5]. همان، ص308.
[6]. ابنحزم اندلسي، جمهرة انساب العرب، ص69.