برخي افراد تنها هنگامي كه داراي نشاط اند و آمادگي براي حضور قلب دارند نماز مي خوانند و هنگامي كه دچار خمودگي و سستي اند، نماز را به بهانه عدم حضور قلب در نماز و بي حالي ترك مي كنند. مي دانيم و بايد نفس خود را متذكر شويم ترك نماز به بهانه عدم حضور قلب، از وسوسه ‏هاى شيطان است كه به اين بهانه، مى ‏خواهد رشته ارتباط بين انسان و مبدأ هستى را قطع كند و بين او و ملكوت عالم، فاصله و جدايى بيندازد و زمينه كفر، نافرمانى و عصيان او را فراهم سازد؛ چنانچه در روايت آمده است: «ليس بَين الايمان و الكفر الّا تركُ الصَلاه» [1]؛«مرز بين ايمان و كفر ترك نماز است».
كسى كه به جاى كوشش و تلاش براى كسب حضور قلب، نماز را ترك مى ‏كند؛ در واقع به جاى حل مسأله، صورت آن را پاك كرده است و اين حركتى رو به عقب و صحنه را براى دشمن بازگذاشتن است و حكايت از روح ضعيف و ايمان متزلزلى دارد كه قدرت بر تصميم ‏گيرى و جبران نقص و كمبود خود ندارد. به هر حال قلوب حالت اقبال و ادبار، نشاط و كسالت، حوصله و بى‏ حوصلگى دارند. وقتى قلب اقبال داشت، بهتر است بر فرائض اضافه كرد؛ يعنى، مستحبات را هم رعايت نمود. اما وقتى كه قلب ادبار داشت و كم حوصله بود، به فريضه‏ ها اكتفا شود؛ يعنى، انسان متناسب با وضع خود، اعمال را انجام دهد.

پي نوشت:
[1] على بن يونس نباطى، الصراط المستقيم، ج 1، ص 204.

رحيم كارگر، حضور قلب در نماز، دفتر نشر معارف - قم - ايران، چاپ: 1، 1390 ه.ش.